Obóz dla Najwybitniejszych Ekologów - Białowieża 2007

Zaraz po ostatnim dzwonku kończącym rok szkolny 2006/2007 najwybitniejsi ekolodzy - laureaci I Edycji Ogólnopolskiego Konkursu Wiedzy Ekologicznej przebiegającej pod hasłem "Bioróżnorodność i formy ochrony przyrody w Polsce" przyjechali do Białowieży na Obóz Młodych Naukowców. Pobyt na pięciodniowym obozie był dla nich dodatkową nagrodą, sfinansowaną przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie. Do Białowieży przybyli młodzi ludzie wraz z opiekunami z różnych zakątków naszego kraju: z gór, znad morza, terenu pięknej Szwajcarii Kaszubskiej, Podlasia, okolic ełckich jezior.

Pierwszego dnia, zaraz po śniadaniu, w celu bliższego zapoznania wszystkich uczestników i organizatorów przeprowadziliśmy zabawy integracyjne, m.in. wywołujące sporo śmiechu, kalambury. Cel osiągnęliśmy, dzięki czemu dalsze zajęcia przebiegały w miłej atmosferze. A odbywały się na terenie Obszaru Ochrony Ścisłej Białowieskiego Parku Narodowego, tej części parku, gdzie podziwiać możemy fragmenty lasu europejskiego niżowego o najlepiej zachowanych cechach naturalnych. Jest to doskonałe miejsce do prowadzenie obserwacji różnorodności przyrodniczej ekosystemu lasu naturalnego. Młodzi naukowcy prowadzili badania na wyznaczonym transekcie, oznaczając występujące tam gatunki roślin i napotkane zwierzęta. Sprawdzali również stan pogody, wykorzystując przyrządy do pomiaru wilgotności, temperatury gleby, powietrza i siły wiatru. Wyniki uzyskane na terenie otwartym i w zwartym kompleksie leśnym, potwierdziły, iż w lesie istnieje specyficzny mikroklimat.

Następny dzień naszych warsztatów upłynął pod hasłem: Ssaki Puszczy Białowieskiej. Dzięki pracownikom naukowym Zakładu Badania Ssaków PAN gimnazjaliści poznali przedstawicieli poszczególnych rzędów tej gromady zwierząt, występujących w Puszczy, w szczególności żyjące tu drapieżniki. Podczas ćwiczeń terenowych zobaczyli z bliska pracę naukowców - przekonali się, że badania telemetryczne nie są wcale łatwe a ich prowadzenie wymaga sporo doświadczenia i cierpliwości. Okazało się, że w Zakładzie pracują również naukowcy specjalizujący się w badaniach archeologicznych dotyczących terenów Podlasia, o których opowiedzieli warsztatowiczom. Po wizycie w zakładzie mieliśmy okazję zdobytą wiedzę porównać z naturą - wyruszyliśmy na wycieczkę do Rezerwatu Pokazowego Żubrów BPN, gdzie pracownik Ośrodka Hodowli Żubrów BPN szczegółowo opowiedział o etologii żubra a także przybliżył nam historię restytucji największego europejskiego ssaka. Zajęcia w terenie były nie tylko lekcją teriologiczną. Spacer ścieżką "Żebra żubra" wiodącą do Rezerwatu umożliwił obserwację różnorodności zbiorowisk leśnych Puszczy Białowieskiej. Na zakończenie dnia, wieczorem, w ramach rozmów z ciekawymi ludźmi, spotkaliśmy się z fotografikiem przyrody, jej popularyzatorem, realizatorem przyrodniczych filmów - Arturem Taborem. Znakomity praktyk terenowy pokazał swej młodej publiczności prezentację i film ukazujący tajemnice z życia sów, jednocześnie zachęcając wszystkich, aby, choć to nieraz trudne, nie porzucali swoich pasji i marzeń.

Trzeci dzień obozu rozpoczęliśmy bardzo wcześnie. O godzinie piątej rano wyruszyliśmy do Parku Pałacowego, aby "podglądać" przedstawicieli ptasiego świata. Popołudnie obfitowało w zajęcia praktyczne, które rozpoczęła lekcja wykonywania zielników. Pod okiem doświadczonego botanika uczniowie zbierali rośliny z pobliskiej łąki, oznaczali zebrane okazy przy pomocy kluczy, następnie przygotowywali je w celu zamieszczenia w zielniku. Zajęcia plastyczne, których motywem przewodnim był "Ekomotylek" zaangażowały wszystkich. Każdy mógł wybrać szablon motylka, odwzorować go na szkle, namalować obrazek, i co najważniejsze, zachować jako pamiątkę z białowieskiego obozu. Celem wieczornej sesji "Bliżej natury" była próba uporządkowania swoich odczuć i światopoglądu wynikających ze świadomości ekologicznej oraz kontynuacja tworzenia więzi między uczestnikami obozu.

Dzień czwarty upłynął na poznawaniu historii, kultury i tradycji regionu. Zwiedzając ekspozycję Muzeum Przyrodniczo-Leśnego BPN młodzież na chwilę przeniosła się w czasy sprzed kilku wieków, gdzie zawarła znajomość z osocznikami, bartnikami, potażnikami, sianożętnikami.
W dziewiętnastowiecznej cerkwi pod wezwaniem św. Mikołaja Cudotwórcy zobaczyliśmy porcelanowy ikonostas, a ksiądz prawosławny opowiadał o podstawach tego wyznania. Po wizycie na ekumenicznym, jedynym w Białowieży, cmentarzu, dotarliśmy do katolickiego kościoła, którego patronką jest św. Teresa od Dzieciątka Jezus. Dzięki opowieściom księdza proboszcza poznaliśmy historię tworzenia białowieskiej parafii oraz kolejnych jej gospodarzy. Poznaliśmy również losy koronowanej kopii cudownego wizerunku Matki Bożej Żyrowickiej, której poświęcono kaplicę w białowieskim kościele. Tam też przechowywany jest sztandar Żyrowiaków (do nich należy Alina Janowska) odnaleziony po II wojnie światowej i przywieziony do Białowieży. Dzień zakończyliśmy przejażdżką kolejką wąskotorową z Hajnówki na Topiło, podczas której przewodnik ukazał walory przyrodnicze tej części Puszczy.

Ostatniego dnia odbyły się: warsztat dziennikarski - młodzież popełniła rozprawki n/t zasadności ochrony przyrody w czasach dzisiejszych i dawniej; analiza komputerowa stanu pogody z kilku ostatnich dni oraz część najsympatyczniejsza - pokaz kilkuset zdjęć dokumentujących okres pięciu ostatnich, wspólnie spędzonych dni. Mamy nadzieję, że nasi uczestnicy, jeśli nawet dziś trochę zmęczeni "sprezentowaną" wiedzą, docenią w przyszłości wielki pożytek wynikający z jej posiadania.

Wszystkich gimnazjalistów zainteresowanych przyrodą i otaczającym światem zapraszamy już teraz do udziału w II Edycji Konkursu, a z najbardziej wytrwałymi spotkamy się za rok na kolejnym Obozie Młodych Naukowców.

Hanna Schmidt