PNRP 32(3) za 2013 r.
Materiały do brioflory Polski Środkowej. Streszczenie
Artykuł przedstawia wyniki badań prowadzonych w 2011 roku na terenie
rezerwatu leśnego Jodły Oleśnickie. Obiekt ten zlokalizowany jest
na terenie województwa łódzkiego, w gminie Lutomiersk, w powiecie
pabianickim (19°04'E oraz 51°49'N), między wsiami: Oleśnica,
Mianów, Wola Puczniewska oraz Franciszków (Ryc. 1). Na całym
obszarze rezerwatu występuje jeden zespół roślinny Tilio-Carpinetum
Tracz. 1962 należący do związku Carpinion betuli Issl.
1931 em. Oberd. 1953, ale jest zbiorowisko zdegenerowane w wyniku wcześniejszej pinetyzacji.
Roztocze (Acari, Mesostigmata) rezerwatu przyrody „Ostrów Panieński" Streszczenie Rezerwat przyrody „Ostrów Panieński" (14,77 ha) położony w Dolinie Dolnej Wisły na jej prawym brzegu niedaleko Chełmna, jest bardzo cenny ze względów historycznych i przyrodniczych. Obejmuje fragment naturalnego lasu łęgowego wiązowo-jesionowego na terenie niegdyś zalewowym, a obecnie odgraniczonym od Wisły wałem przeciwpowodziowym. Pierwsze ustanowienie rezerwatu datuje się na 1922 rok, a celem była ochrona rzadkiego lasu łęgowego (Ficario-Ulmetum minoris). Celem badań było określenie składu gatunkowego roztoczy z rzędu Mesostigmata na terenie rezerwatu oraz porównanie go z akarofauną otaczających rezerwat plantacji topól euroamerykańskich i próba wyciągnięcia wniosków na temat tempa zmian degradacyjnych w środowisku leśnym w wyniku ingerencji człowieka. Zebrano łącznie 56 prób, z których wykazano 76 gatunków roztoczy z rzędu Mesostigmata. Więcej gatunków i bardziej różnorodną faunę roztoczy wykazano na terenie rezerwatu. Jednakże na obydwu terenach fauna roztoczy zachowała wiele cech naturalnych, a gatunki należą do preferujących środowiska podmokłe i zalewowe.
Herpetofauna Spalskiego Parku Krajobrazowego STreszczenie
W latach 2010-2011 prowadzono prace badawcze w granicach Spalskiego
Parku Krajobrazowego (SPK), położonego w województwie łódzkim
(centralna Polska). Zajmuje powierzchnię 13.110 ha, obejmując m.in.
6 rezerwatów przyrody (Konewka, Spała, Żądłowice, Jeleń, Gać
Spalska i Sługocice).
Spalski Park Krajobrazowy utworzony został w celu ochrony terenów
leśnych i łąkowych dorzecza dolnej Pilicy. Charakterystyczna dla
SPK jest obecność dużych, podmokłych kompleksów leśnych,
zwłaszcza łęgów.
Zmiany powierzchni jezior Wielkopolskiego Parku Narodowego i jego otuliny STRESZCZENIE W pracy przedstawiono zmiany powierzchni jezior znajdujących się w obecnych granicach Wielkopolskiego Parku Narodowego i jego otuliny. W oparciu o materiały kartograficzne ustalono, iż w okresie 1890-2010 łączna powierzchnia 20 jezior zmniejszyła się blisko o 1/3 (28,7%), z 588,8 ha do 419,9 ha. Jako główny powód tych zmian należy uznać działalność człowieka, tj. wykonanie prac melioracyjnych, które doprowadziły do całkowitego zaniku jeziora Krąpolewskiego oraz obniżeniu poziomu zalegania zwierciadła wody kilku innych akwenów oraz rozrost sieci osadniczej i wzrost intensyfikacji rolnictwa, w wyniku których dochodzi do zwiększonej dostawy biogenów a w konsekwencji do szybszego zarastania i depozycji biomasy w misach jeziornych. Jako niepokojący należy odnotować fakt, iż utworzenie Wielkopolskiego Parku Narodowego w roku 1957, nie wpłynęło na zatrzymanie tej niekorzystnej tendencji. Analizując okres funkcjonowania Parku, ustalono iż doszło w tym czasie do zaniku aż 80,8 ha powierzchni jezior, podczas gdy w okresie przed jego powstaniem (dłuższym o ok. ćwierć wieku) areał jezior zmniejszył się o 88,1 ha. Ma to związek z niezgodnością przebiegu granic Parku i jego otuliny ze zlewniami poszczególnych jezior oraz wzrostem aktywności człowieka w tych ostatnich.
Jeziorność polskich parków narodowych Streszczenie
Jeziora zlokalizowane na terenie parków narodowych decydują o ich
różnorodności zarówno w odniesieniu do warunków biotycznych jak
i abiotycznych. Wymierną oceną udziału jezior w ogólnej
powierzchni parków jest wskaźnik jeziorności, definiowany w tym
przypadku jako powierzchnia jezior do powierzchni parków. W pracy
dokonano analizy dotyczącej jeziorności parków narodowych w
Polsce, przyjmując jako graniczne akweny stale wypełnione wodą o
powierzchni równej 1 ha i większej. Łącznie spośród 23.
Notatki florystyczne, faunistyczne i mykobiotyczne Nowe dane o rozmieszczeniu śluzowców w Polsce środkowej Streszczenie Praca dotyczy grupy organizmów z klasy Myxomycetes. Są to organizmy heterotroficzne, kosmopolityczne występujące głównie w zbiorowiskach leśnych na martwych szczątkach organicznych. W latach 2009 - 2011, zebrano 39 taksonów należących do tej grupy (37 gatunków, 2 odmiany) z rezerwatów: Białaczów, Czarny Ług, Korzeń, Ostoja, Parowy Janinowskie, Rąbień, Struga Dobieszkowska. Wszystkie rezerwaty znajdują się na obszarze Polski środkowej, w województwie łódzkim. W przypadku rezerwatów Białaczów i Parowy Janinowskie były już publikowane informacje o występowaniu śluzowców (Ślusarczyk 2010, Ławrynowicz i in. 2011), natomiast z pozostałych rezerwatów są to pierwsze publikowane dane.
Pierwsze stanowisko widlicza (widłaka) spłaszczonego Diphasiastrum
complanatum (L.) Holub STRESZCZENIE
Widlicz (widłak) spłaszczony Diphasiastrum complanatum (L.)
Holub jest objęty w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Występuje on na
terenie całego kraju, ale wszędzie jest rośliną rzadką,
szczególnie na nizinach.
Rzadkie, zagrożone i prawdopodobnie wymarłe rośliny naczyniowe STRESZCZENIE W trakcie badań florystycznych, prowadzonych w latach 2009 - 2011 na Pojezierzu Zachodniosuwalskim, zinwentaryzowano rośliny naczyniowe rezerwatu „Ruda" w dolinie Rospudy. Pośród najcenniejszych składników flory wytypowano 12 taksonów, w tym 7 gatunków z rodziny storczykowatych Orchidaceae. W skali rezerwatu niektóre z nich uznano za prawdopodobnie wymarłe (Dactylorhiza maculata, Malaxis monophyllos, Orchis mascula subsp. signifera i Trollius europaeus), pozostałe natomiast są rzadkie, bądź zagrożone. Do najważniejszych zagrożeń na terenie rezerwatu zaliczono zaniechanie tradycyjnego użytkowania łąk wilgotnych (tj. ekstensywnego wypasu i koszenia) oraz rabunek drewna.
Kusakowate (Coleoptera: Staphylinidae) nowe dla Babiej Góry STRESZCZENIE W publikacji przedstawiono wyniki kontynuacji badań autorów nad kusakowatymi (Staphylinidae) masywu Babiej Góry. Wykazaliśmy miejsca występowania 47 gatunków, które nie były wcześniej wykazane z tego terenu. Do ciekawszych gatunków należą: Proteinus crenulatus, Micropeplus tesserula, Aleochara kamila, Placusa depressa, Anotylus mutator, Bisnius nigriventris, Philonthus alpinus oraz Philonthus pseudovarians. Dwa gatunki są nowe dla Beskidu Zachodniego: Bisnius nigriventris i Philonthus pseudovarians. Staphylinidae Babiej Góry są obecnie reprezentowane przez 444 gatunki.
POLEMIKI Konrad Wróblewski - badacz żubrów STRESZCZENIE Konrad Wróblewski urodził się w 1864 roku w Wilnie. Studia w Instytucie Weterynaryjnym w Dorpacie ukończył w 1894 roku. Przez dwa i pół roku (1906 - 1909) pracował w Puszczy Białowieskiej jako członek komisji naukowej badającej przyczyny wymierania żubra. Efektem jego pracy było opracowanie monografii „Żubr Puszczy Białowieskiej", wydanej w 1927 roku w języku polskim. Książka ta jest cennym źródłem unikalnych informacji o biologii i ekologii żubrów z ostatniej naturalnej populacji żyjącej w Puszczy Białowieskiej na początku XX wieku. Wróblewski opisał między innymi budowę, zwyczaje socjalne żubra, rodzaj pobieranego pokarmu oraz rozród. Dużą część monografii poświęcił zdrowiu żubra i ustaleniu przyczyn śmiertelności. Jako gówna przyczynę śmiertelności upatrywał brak pokarmu w okresie zimowym w Puszczy Białowieskiej. Na początku lat 1930-tych przez krótki okres czasu, ponownie pracował w Białowieży organizując laboratorium bakteriologiczne przy Dyrekcji Lasów w Białowieży. Efektem tej pracy było opublikowanie w 1932 roku artykułu, w którym znalazły się między innymi 23 rekomendacje, które miały być pomocne przy odradzaniu żubra w Puszczy i w Polsce. |