PZG
T³umacz migowy online
bip biuletyn
informacji publicznej


UNESCO

Konferencja IGO 2023
Bilety online
POMOC DLA UKRAINY!
PKP Intercity

Projekt PL BY
Dzika Odyseja
Izba Administracji Skarbowej w Bia³ymstoku
Strona g³ówna arrow Parki Narodowe i Rezerwaty Przyrody
Drukuj

PNRP 33(1) za 2014 r.

 

Porosty Parku Branickich w Bia³ymstoku

STRESZCZENIE

Artyku³ zawiera dokumentacjê zmian bioty porostów zabytkowego Parku Branickich w Bia³ymstoku, w województwie podlaskim, po oko³o 10 latach. W pracy przedstawiono wykaz gatunków porostów. Park ten znajduje siê w centrum Bia³egostoku (53°07'47,81'' N 23°09'48,81'' E). Na terenie Parku porosty kolonizuj± dwa rodzaje pod³o¿y: korê drzew i sztuczne pod³o¿e skalne. Najwiêksz± liczbê gatunków stwierdzono w¶ród porostów epifitycznych (31). Najwiêksza liczba epifitów wystêpuje na korze Acer platanoides (23 gatunki), Quercus rubra (11) i Fraxinus excelsior (10). Spo¶ród wszystkich 42 gatunków, które zosta³y odnotowane 7 nale¿y do grupy porostów zagro¿onych w Polsce (Cie¶liñski i in. 2006), 1 jest czê¶ciowo chroniony, 8 objêtych ¶cis³± ochron± i 1 ochron± strefow±. Artyku³ zawiera wyniki zmian lichenobioty po ponad dziesiêciu latach. Aktualne badania potwierdzi³y wystêpowanie wszystkich wcze¶niej notowanych gatunków porostów i wykaza³y wystêpowanie jednego nowego – Evernia prunastri.

 

Materia³y do brioflory Polski ¦rodkowej.
Mchy i w±trobowce rezerwatu le¶nego Kruszewiec (województwo ³ódzkie)

STRESZCZENIE

Artyku³ przedstawia wyniki badañ prowadzonych w 2009 roku na terenie rezerwatu le¶nego Kruszewiec. Obiekt ten zlokalizowany jest na terenie województwa ³ódzkiego, w gminie Lubochnia, powiecie tomaszowskim, miêdzy wsiami: Lubochnia, Henryków, Przesiad³ów, Zaborów, niedaleko miasta Tomaszowa Mazowieckiego (19° 59’ E oraz 51° 35’ N) (Ryc. 1). Na ca³ym le¶nym obszarze rezerwatu wystêpuje jeden le¶ny zespó³ ro¶linny Tilio-Carpinetum Tracz. 1962 nale¿±cy do zwi±zku Carpinion betuli Issl. 1931 em. Oberd. 1953.
W trakcie badañ odnotowano ³±cznie 62 gatunki – 10 w±trobowców oraz 52 mchów (Tab. 2). Analiza czêsto¶ci poszczególnych gatunków wykaza³a, ¿e florze rezerwatu wiêkszo¶æ stanowi± gatunki rzadkie (29 gatunków – 47% ogó³u wykazanej brioflory). Mszaki porasta³y cztery g³ówne typy siedlisk: epigeiczne (naziemne), epifityczne (nadrzewne), epiksyliczne (zwi±zane z drewnem) oraz epilityczne (naskalne). Dodatkowo notowano je równie¿ na kêpach traw i paproci. Najwiêcej mszaków porasta³o siedliska epigeicznych (41). W tej grupie najwiêcej gatunków notowano na humusie (32 gatunki), mniej na glebie mineralnej (31), najmniej natomiast na ¶ció³ce mieszanej (15), li¶ciastej (13) oraz iglastej (11).
Zestawiono te¿ wszystkie dane briologiczne podane w przesz³o¶ci z tego rezerwatu i porównano z zebranymi danymi. Potwierdzono wystêpowanie 25 gatunków podanych wcze¶niej, za¶ obecno¶ci sze¶ciu nie uda³o siê ponownie stwierdziæ. Jednocze¶nie odnotowano 37 nowych taksonów, nie podawanych z tego rezerwatu.

 

Szata ro¶linna rezerwatu „Wê¿e” – stan aktualny i zagro¿enia

STRESZCZENIE

Flora rezerwatu „Wê¿e” sk³ada siê z 246 gatunków ro¶lin naczyniowych oraz ponad 20 taksonów mszaków. W¶ród ro¶lin 29 gatunków nale¿y do zagro¿onych sk³adników flory ¶rodkowej Polski. Ro¶linno¶æ rezerwatu tworzy 11 zbiorowisk ro¶linnych. S± w¶ród nich: 5 zbiorowiska ciep³olubnych muraw i ³±k, 3 zbiorowiska okrajkowe, 1 zbiorowisko zaro¶lowe, 1 zbiorowisko porêbowe i 1 zbiorowisko le¶ne z Pinus sylvestris. Najcenniejszymi s±: zbiorowisko ze zw. Cirsio-Brachypodion oraz Festucetum pallentis. Najbardziej zagro¿onych sk³adników flory rezerwatu to gatunki ciep³olubnych muraw. Nale¿y ekstensywnie u¿ytkowaæ niele¶n± czê¶æ rezerwatu. Murawy kserotermiczne i ³±ki nale¿y kosiæ lub wypasaæ. Murawê nale¿y kosiæ corocznie lub co dwa lata nie wcze¶niej ni¿ w po³owie lipca, wy³±czaj±c z tego zabiegu oko³o 20% powierzchni; ka¿dego roku inn±. Wypas nale¿y prowadziæ od po³owy lipca do koñca wrze¶nia.

 

Zgrupowania kózkowatych (Coleoptera: Cerambycidae)
po³udniowej czê¶ci Za³êczañskiego Parku Krajobrazowego

STRESZCZENIE

Badania nad zgrupowaniami Cerambycidae prowadzone by³y w latach 2010-2013 na terenie po³udniowo-zachodniej czê¶ci Za³êczañskiego Parku Krajobrazowego, z uwzglêdnieniem rezerwatów przyrody: „Stawiska”, „Bukowa Góra” i „Wê¿e”. Powierzchnia przebadanego obszaru wynosi oko³o 4500 ha. W trakcie badañ terenowych u¿ywano standardowych metod po³owu chrz±szczy takich jak: wypatrywanie imagines, czerpakowanie ro¶lin, otrz±sanie do parasola entomologicznego, przywabianie chrz±szczy do sztucznego ¼ród³a ¶wiat³a. Prowadzono równie¿ hodowle laboratoryjne zebranych w terenie ¿erowisk czynnych.
Na badanym obszarze stwierdzono 54 gatunki z rodziny Cerambycidae (28% fauny Polski), nale¿±ce do piêciu podrodzin. Okre¶lono ich liczebno¶æ i czêsto¶æ wystêpowania, a tak¿e zanalizowano zgrupowania Cerambycidae wystêpuj±ce w 8 typach siedliskowych lasu. £±cznie odnotowano ok. 2 tys. imagines oraz ok. 1 tys. ¿erowisk, larw i/lub poczwarek. Najwiêcej gatunków (ok. 60%) zaliczono do grupy nielicznych­-rzadkich, najmniej (ok. 9%) do nielicznych-czêstych. Z przeprowadzonej analizy zoogeograficznej wynika, ¿e najliczniejszym spo¶ród 11 wykazanych elementów jest element palearktyczny (Pa) (ok. 35%), za¶ najs³abiej reprezentowanymi elementami s±: subpontyjski (Po) oraz subkosmopolityczny (Ko) – po 1,9% ka¿dy. Najwiêcej gatunków odnotowano w lesie mieszanym ¶wie¿ym (ok. 90%) oraz w borze mieszanym ¶wie¿ym (ok. 52%), najmniej w lesie ¶wie¿ym (13%) oraz w borze mieszanym wilgotnym (ok. 11%). Analiza podobieñstwa gatunkowego wyró¿ni³a zbiorowisko lasu mieszanego ¶wie¿ego, zbiorowiska borów mieszanych ¶wie¿ych i borów ¶wie¿ych, oraz zbiorowiska o charakterze wilgotnym wraz ze zbiorowiskiem lasu ¶wie¿ego.

 

Lis w Tatrach

STRESZCZENIE

Lis, przedstawiciel rodzimej fauny Tatr, wystêpuje tu g³ównie w strefie lasu. Rzadziej, zw³aszcza w porze letniej, spotykany jest wy¿ej. Jako jedyny spo¶ród drapie¿ników, siêga najwy¿ej po³o¿onych szczytów tych gór. W Polskich Tatrach spotykany jest na Rysach (2499 m n.p.m.), a w Tatrach S³owackich na £omnicy (2632 m n.p.m.). Pierwsze informacje o lisie ukaza³y siê pocz±tkiem XVIII wieku. Ponad dwa wieki od tego czasu podawane informacje by³y nieliczne i zdawkowe. Sytuacja zmieni³a siê z objêciem ca³ego masywu Tatr ochron± w postaci parków narodowych polskiego (TPN) i s³owackiego (TANAP). Ocenia siê obecny stan lisa w Tatrach na 225-255 osobników.
Obecnie gatunek ten traktowany jest jako naturalny drapie¿nik, wp³ywaj±cy g³ównie na struktury zespo³ów drobnych ssaków. W¶ród jego ofiar, spo¶ród gatunków typowo górskich, znajduj± siê: nornik ¶nie¿ny, darniówka tatrzañska, ¶wistak i rzadziej ma³e kozice. Szkody powodowane przez lisa w gospodarce cz³owieka nale¿± do drugorzêdnych. U¿yteczno¶æ lisa jako zwierzêcia ³ownego stanowi³y g³ównie skóry. Do stosowanych metod polowania nale¿a³o stosowanie odstrza³u, ¿elaznych pa¶ci, wykopywanie z nor oraz niszczenie za pomoc± trucizn. W dawniejszych czasach tak¿e ³apano te zwierzêta w specjalnie kopanych do³ach, podobnych jakie stosowano w przypadku wilka.

 

Uwagi o pracy doktorskiej Bartosza Jennera:
,,Fenologia wybranych górskich gatunków motyli dziennych a prawo bioklimatyczne Hopkinsa”
w kontek¶cie ochrony przyrody w Tatrzañskim Parku Narodowym

STRESZCZENIE

Nie wchodz±c w rolê recenzentów, ograniczono siê jedynie do konstatacji bilansu omawianej pracy doktorskiej wykonanej w Tatrzañskim Parku Narodowym. Autor omawianej pracy korzystaj±c z zezwoleñ upowa¿niaj±cych go jedynie do od³awiania pojedynczych okazów pomiêdzy 1997 – 1999 masowo od³awia³ motyle. Kosztem eksterminacji ponad siedmiu tysiêcy piêciuset okazów pozyskanych z biotopów TPN powsta³a praca, która nie doczeka³a siê nawet publikacji.

Boloria pales(DENIS et SCHIFFERMÜLLER, 1775)  979 okazów
Erebia aethiops (ESPER, 1777) 1466
E. euryale (ESPER, 1805) 1758
E. pronoë (ESPER, 1780) 1534
E. manto (DENIS et SCHIFFERMÜLLER, 1775)  955
E. epiphron (KNOCH, 1783)  382
E. gorge (HÜBNER, 1804)  257
E. pandrose (BORKHAUSEN, 1788)  195
                              Razem 7526 okazów

Motyle wykorzystane do pracy doktorskiej zosta³y zniszczone (dos³ownie zmielone) przy okazji badañ nad ekstrakcj± t³uszczu i sporz±dzania z nich innych preparatów. Praktycznie ca³a dokumentacja nie istnieje, lub zosta³a zmarnowana. Gdyby te okazy trafi³y chocia¿ w czê¶ci do muzeów TPN lub Uniwersytetu Jagielloñskiego, mog³y by s³u¿yæ jako materia³ dla prac magisterskich i doktorskich.
Zbyt ³atwe rozdawanie zezwoleñ bez kompleksowego rozeznania potencjalnych zagro¿eñ generowaæ wiele niebezpieczeñstw dla flory i fauny – prowadz±c do zubo¿enia bioró¿norodno¶ci Parku. Natomiast przej¶cie w drug± skrajno¶æ – ca³kowitego zakazu obserwacji i pozyskiwania okazów dowodowych –odbi³o by siê negatywnie na rozwoju wielu badañ, wa¿nych zarówno dla postêpu nauki jak i samego Tatrzañskiego Parku Narodowego. Z bardziej realistycznych metod kontrolnych mo¿na by zasugerowaæ: 
1. Obowi±zek noszenia w trakcie badañ odbiornika GPS, oraz wyrywkow± dyskretn± kontrolê zachowania siê naukowca
    w terenie;
2. Wnikliw± analizê zarówno sprawozdañ, jak i pracy koñcowej pod k±tem zgodno¶ci ze zg³aszan± metodyk±
    i pozyskiwaniem ¿ywego materia³u;
3. Obowi±zek powiadomienia o nieetycznym zachowaniu siê naukowca, wraz z wnioskiem wstrzymania zezwolenia
    na prowadzone badania do Dyrekcji Parku, oraz powiadomienie o tej decyzji deleguj±cej go placówce;
4. Mo¿liwo¶æ sankcji w postaci np. ograniczenia wydawania zezwoleñ wobec o¶rodka naukowego deleguj±cego
    takiego pracownika, w³±cznie z mo¿liwo¶ci± cofniêcia tytu³u naukowego uzyskanego na podstawie takich dzia³añ.
Na szczególn± uwagê zas³uguje uzasadnione podejrzenie, i¿ do tej pory nikt z pracowników TPN nie zapozna³ siê z tre¶ci± omawianej pracy doktorskiej. Nie jest to jednak dziwne; tematyka pracy nie jest specjalnie interesuj±ca dla Parku. W tym momencie nasuwa siê kolejne pytanie: czy tematyka realizowanych na terenie Parku narodowego badañ nie powinna wynikaæ z potrzeb okre¶lanych przez sam Park? By³by to kolejny czynnik powa¿nie ograniczaj±cy mo¿liwo¶æ prowadzenia szkodliwej dla jego przyrody dzia³alno¶ci, prowadzonej jedynie w celu zdobycia stopnia naukowego.



 
  • Polish
  • English
home