Parki Narodowe i Rezerwaty Przyrody
|
|
„PNRP” 41(2) – 2022 r.
Materiały do flory mchów STRESZCZENIE W latach 2019-2021 na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego przeprowadzono badania fitosocjologiczne. Ich rezultatem m. in. było zebranie informacji o 105 gatunkach i 2 odmianach mchów, których stanowiska zamieszczono w niniejszej pracy. Spośród nich 1 gatunek, Meesia triquetra, jest objęty ścisłą ochroną, 42, np. Limprichtia cossonii i Sphagnum warnstorfii, są chronione częściowo, a 2, Meesia triquetra i Sphagnum fuscum, uważane są Polsce za zagrożone. Listę florystyczną ułożono w porządku alfabetycznym. Dla każdego stanowiska podano współrzędne geograficzne, zbiorowisko roślinne w którym został stwierdzony i wysokość nad poziomem morza. Krótko omówiono występowanie najciekawszych mchów: Drepanocladus polycarpos, Fissidens dubius var. mucronatus, Sphagnum angustifolium i S. inundatum (gatunki nowe dla flory tego obszaru) oraz mchów rzadko tu do tej pory notowanych, np. Calliergon cordifolium, Dicranella schreberiana, Meesia triquetra, Sphagnum centrale, S. cuspidatum, S. riparium, S. rubellum i S. teres.
Skoczogonki (Collembola) STRESZCZENIE Badania faunistyczne nad skoczogonkami (Collembola) siedlisk mokradłowych Wigierskiego Parku Narodowego wykazały występowanie na tym terenie 86 gatunków, w tym 14 ściśle związanych z tego typu środowiskiem: Podura aquatica, Hypogastrura sahlbergi, Ceratophysella mosquensis, Endonura lusatica, Desoria neglecta, Isotomurus balteatus, Pachyotoma crassicauda, Orchesella sphagneticola, Heterosminthurus insignis, H. novemlineatus, Sminthurides malmgreni, S. parvulus, S. pseudassimilis i S. schoetti. W podmokłych lasach odnotowano łącznie 47 gatunków, na brzegach jezior 45, na torfowisku niskim 30, na torfowiskach sfagnowych 27 i 16 na podmokłej łące. Największą liczbę gatunków ściśle związanych z siedliskami mokradłowymi odnotowano na torfowiskach sfagnowych (9), na torfowisku niskim (7) i w podmokłych lasach (7), znacząco mniejszą na brzegach jezior (4) i na podmokłej łące (4). Spośród gatunków z tej grupy ekologicznej do najpospolitszych na terenie Wigierskiego Parku Narodowego należą: Podura aquatica, Ceratophysella mosquensis, Isotomurus balteatus, Pachyotoma crassicauda i Sminthurides malmgreni, a do najrzadszych: Endonura lusatica, Desoria neglecta, Sminthurides pseudassimilis i S. schoetti. Zgrupowania skoczogonków ściśle związanych z siedliskami mokradłowymi Wigierskiego Parku Narodowego i Puszczy Białowieskiej są znacząco podobne pod względem bogactwa i składu gatunkowego. Natomiast odnośne zgrupowanie w bardziej zróżnicowanym Biebrzańskim Parku Narodowym jest bogatsze, a jego skład gatunkowy w dużym stopniu odmienny.
Aktualny stan poznania żądłówek (Hymenoptera, Aculeata) STRESZCZENIE
W pracy podano niepublikowane informacje o 135 gatunków żądłówek, wśród których 33 są nowe dla Spalskiego Parku Krajobrazowego. Na podstawie danych z piśmiennictwa i badań własnych, w Parku stwierdzono występowanie 349 gatunków Aculeata (32,6% fauny krajowej). Do lepiej zbadanych rodzin żądłówek należą: Pompilidae, Vespidae i Crabronidae. Najsłabiej poznano Formicidae.
Zgrupowania trzmieli (Hymenoptera: Apidae: Bombus LATR.) STRESZCZENIE
Badania prowadzono w pasie szerokości 3 km wzdłuż linii brzegowej między Rowami a Czołpinem, w obrębie kwadratów UTM: XA35, XA36 i XA46 (Ryc. 1), podczas 7 sezonów wegetacyjnych lat 1989-2021. Na wybranych powierzchniach środowisk (Tab. 1) obserwowano trzmiele od czerwca do sierpnia danego sezonu wegetacyjnego, a w każdym sezonie obserwacje prowadzono przez co najmniej 12 dni. Próbę stanowiła liczba osobników odliczonych podczas przemarszu (7-10 m/min) w ciągu 30 minut, w warstwie traw i ziołorośli określonego środowiska, w warunkach optymalnych dla aktywności lotnej. Za warunki optymalne przyjęto termikę powietrza 18-22°C (przy słabym lub umiarkowanym wietrze) podczas pogodnych dni w godzinach 9:00-16:00 czasu zachodnioeuropejskiego.
KRONIKA
Z dziejów Domu Myśliwskiego w Białowieży STRESZCZENIE Dom Myśliwski w Białowieży, początkowo nazywany Domem Świckim, został wybudowany pod koniec XIX wieku. Wchodził w skład tzw. osady pałacowej, której głównym obiektem był nieistniejący już pałac carski, wzniesiony w latach 1889-1894. Dwukondygnacyjny budynek w części środkowej był murowany, natomiast oba skrzydła miał drewniane. Posiadał 18 komfortowo urządzonych pokoi z 27 miejscami. Znajdowały się tutaj także pokoje kąpielowe, wspólna sala jadalna, sala bilardowa. Z obiektu korzystała świta carska (stąd Dom Świcki), towarzysząca carowi podczas jego przyjazdów do Białowieży na polowania. W 1896 roku do Domu doprowadzono linię wodociągową. W czasie I wojny światowej w budynku urządził swą siedzibę niemiecki zarząd wojskowy Puszczy Białowieskiej. Po wyzwoleniu Białowieży spod okupacji gmach został przejęty przez administrację nowo utworzonego Zarządu Okręgowego Lasów Państwowych w Białowieży (późniejsza Dyrekcja Lasów Państwowych). W Domu umieszczono Zarząd Łowiecki. Znajdowały się w nim także mieszkania jego urzędników. W 1932 roku umieścił się tutaj jeszcze Zarząd Parku Narodowego w Białowieży. W trzy lata później w budynku oddano do użytku pięć luksusowych pokoi gościnnych. W okresie międzywojennym z gościny w Domu skorzystali m.in. malarz, grafik i rysownik Leon Wyczółkowski oraz kompozytor Feliks Nowowiejski. W czasie kolejnej okupacji niemieckiej (1941-1944) w Domu umieszczono zarząd Państwowego Obszaru Łowieckiego, podlegającego hitlerowskim władzom centralnym. Po wyzwoleniu Białowieży w lipcu 1944 roku Dom Myśliwski przeszedł pod zarząd Białowieskiego Parku Narodowego, który podlegał wówczas resortowi leśnictwa. Dom zaczął przyjmować wszystkich ważnych gości odwiedzających Białowieżę. Organizowano w nim konferencje, zjazdy, narady, nierzadko międzynarodowe. W Domu gościli różni prominenci przyjeżdżający na polowania, politycy, dyplomaci, ambasadorzy, ministrowie, posłowie. Zaciszny hotel wybierali dla odpoczynku dyrektorzy wielkich przedsiębiorstw i instytucji, uczeni, literaci, dziennikarze, filmowcy, aktorzy teatralni, artyści malarze. Zatrzymywali się w nim również studenci różnych kierunków nauk przyrodniczych. W nocy z 23 na 24 stycznia 1962 roku w Domu wybuchł pożar, który zajął cały budynek. Stało się to przed zaplanowanymi w nim na 24 stycznia rozmowami przywódców Polski i ZSRR – Władysława Gomułki i Nikity Chruszczowa. Z budynku pozostały tylko fundamenty oraz wypalone mury części środkowej. Pomimo, że do zbadania przyczyn pożaru powołano specjalną komisję, nigdy nie ogłosiła ona wyniku dochodzenia. Sprawę utajniono. Resort leśnictwa podjął decyzję o wybudowaniu na miejscu spalonego obiektu nowego hotelu, ale już o zupełnie innej architekturze. Generalnym jego projektantem został inż. Jerzy Mokrzyński z warszawskiego zespołu architektów „Tygrysy”. Budowa trwała w latach 1962-1964. Nowy hotel służył głównie potrzebom reprezentacyjnym resortu leśnictwa. Podobnie jak wcześniej, przyjmowano w nim najważniejszych gości odwiedzających leśną stolicę Polski, urządzano konferencje, seminaria, narady, szkolenia oraz inne spotkania. Znaczenie Domu Myśliwskiego zaczęło spadać w początku bieżącego stulecia. Nie remontowany i nie modernizowany przez wiele lat obiekt zdecydowanie przegrał konkurencję na lokalnym rynku hotelarskim, a jego reprezentacyjna rola została całkowicie zmarginalizowana. Od wiosny 2008 roku Dom Myśliwski przestał pełnić rolę hotelu w dotychczasowym zakresie. Z noclegów w nim korzystali jeszcze od czasu do czasu naukowcy prowadzący badania w Puszczy Białowieskiej. Mieszkali też niektórzy pracownicy Parku. Budynek podlegał bezpośrednio kierownictwu Pokojów Gościnnych Centrum Edukacyjno-Muzealnego przy siedzibie Białowieskiego Parku Narodowego. W styczniu 2022 roku ponownie zatętnił życiem. Zmieniła się jednak jego funkcja – pomieszczenia hotelowe zostały zamienione na pokoje biurowe. Ulokowały się w nich niektóre działy Parku.
Żubr i Puszcza Białowieska STRESZCZENIE
Puszcza Białowieska i jej najsłynniejszy mieszkaniec, żubr, w całym XIX i początkach XX stulecia urosły do rangi symbolu pradawnej przyrody – ale też Polski. Jednym z przejawów tego procesu było wykorzystanie tematyki Puszczy i żubra na serii grafik przygotowanych dla francuskiego towarzystwa Amis de Pologne przedstawiających najważniejsze symbole Polski.
|
