Odchodzi nieubłaganie starsze pokolenie naukowców związanych z Białowieżą. W dniu 28 stycznia 2014 roku zmarła dr Amelia Kawecka – emerytowany pracownik naukowy białowieskiej placówki Instytutu Badawczego Leśnictwa.

Amelia Kawecka urodziła się 30 października 1930 roku w Leśniczówce Borsuki, w powiecie pułtuskim. Jej ojciec, Czesław, był leśniczym, chętnie wprowadzał córkę w tajniki życia lasu.

W czasie II wojny światowej Amelia pobierała naukę w domu. Po zakończeniu wojny uczęszczała do Gimnazjum i Liceum w Pułtusku. Studia rozpoczęła w 1947 roku na Wydziale Matematycznym Uniwersytetu Warszawskiego, ale po roku przeniosła się na Wydział Ogrodniczy Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Studia ukończyła z dyplomem magistra z zakresu architektury krajobrazu i dendrologii.

Pracę zawodową rozpoczęła w handlowej firmie Rolimpex, do której została skierowana tzw. nakazem pracy. Zajmowała się importem nasion dla celów doświadczalnych. Po roku przeniosła się do Zarządu Zieleni Miejskiej - tu zajmowała się konserwacją i urządzaniem zieleńców.

W tym okresie życia wyszła za mąż za leśnika - Andrzeja Kaweckiego. W 1955 roku urodził się im syn Jarosław (drugi syn - Wiktor przyszedł na świat w 1957 roku).

W 1956 roku Andrzej Kawecki otrzymał  pracę w Białowieskim Parku Narodowym. Cała rodzina przeniosła się więc do Białowieży.

Do 1962 roku Amelia Kawecka pracowała dorywczo. W 1957 roku przeprowadziła m.in. inwentaryzację drzew i krzewów na terenie Parku Pałacowego w Białowieży, wykazując 98 gatunków.

W tym czasie zainteresowała się także przewodnictwem turystycznym. W 1959 roku ukończyła kurs przewodnicki, zostając jedną z pierwszych białowieskich przewodniczek. Na zebraniu organizacyjnym Koła Przewodników PTTK wybrana została przewodniczącą Komisji Rewizyjnej Koła. Na repetytoriach szkoleniowych uzyskiwała najlepsze lokaty. W 1960 roku weszła w skład Komisji Szkoleniowej Koła. Przez długi okres prowadziła wykłady szkoleniowe dla przewodników.

W 1962 roku została zatrudniona w miejscowej placówce Instytutu Badawczego Leśnictwa, w której przepracowała do 1990 roku, tj. do czasu odejścia na emeryturę. W ostatnim okresie pracy pełniła funkcję zastępcy kierownika zakładu.

Pracując pod kierunkiem prof. dr hab. Aleksandra W. Sokołowskiego, szybko uzyskiwała osiągnięcia z zakresu botaniki, fitosocjologii i ekologii lasu. Początkowo tylko asystowała swojemu kierownikowi w pracach badawczych. Po kilku latach przystąpiła do samodzielnej realizacji badań nad morfologiczną zmiennością świerka w Puszczy Białowieskiej, uwieńczonych tytułem doktora nauk leśnych, który uzyskała w 1970 roku w Instytucie Badawczym Leśnictwa.

Kolejne lata pracy poszerzały jej wiedzę z zakresu ekologii i typologii leśnej. Podejmowała coraz to nowe tematy badań - ich zakres stał się bardziej urozmaicony.

Do ważniejszych prac badawczych realizowanych przez nią w latach 70. i 80. należała inwentaryzacja florystyczna w północno-wschodniej Polsce oraz badania z zakresu wpływu turystyki i rekreacji na zbiorowiska leśne, prowadzone w Puszczy Białowieskiej i Augustowskiej. W tym czasie uczestniczyła również w pracach badawczych dotyczących wpływu na zbiorowiska leśne związków azotu, emitowanych przez Zakłady Azotowe w Puławach. Niektóre badania realizowała we współpracy z naukowcami z ZSRR i Czechosłowacji. Badania te dotyczyły wpływu turystyki na zbiorowiska leśne i zieleń podmiejską.

Wyniki swych prac sukcesywnie publikowała w wydawnictwach w postaci prac naukowych i doniesień.  Na swym koncie posiada ponad 70 publikacji.

Po odejściu na emeryturę nie zaniechała prowadzenia badań. Realizowała prasce zlecone jej przez różne instytucje, m.in. Zakład Gospodarki Wodnej IBL, Podlaskie Towarzystwo Ochrony Ptaków, Białowieski Park Narodowy.

W ramach grantu GEP 0521685 pol. „Zachowanie bioróżnorodności Puszczy Białowieskiej" wykonała wspólnie z mgr. inż. Andrzejem Antczakiem i Bazylim Skiepko badania nt. „Stan zadrzewień i użytków ekologicznych w Gminie Białowieża w roku 1995".

Opracowała także kilka projektów zieleni (m.in. dla Parafii Katolickiej w Kalinówce Kościelnej, w pobliżu Moniek i w Narewce, dla Zakładu Badań Ssaków PAN, Białowieskiego Parku Narodowego i dla zaprzyjaźnionych lekarzy z Hajnówki).

W 2000 roku przeprowadziła szczegółową inwentaryzację drzew rosnących w Parku Dyrekcyjnym w Białowieży. Zidentyfikowała i oznaczyła 970 drzew o pierśnicach powyżej 10 cm.

W ramach edukacji ekologicznej napisała kilka folderów - o Parku Pałacowym w Białowieży i ścisłym Rezerwacie Przyrody BPN.

W okresie przemian ustrojowych w kraju opowiedziała się po stronie „Solidarności". W 1990 roku została wybrana do zarządu Międzyzakładowej Komisji „Solidarności" w Białowieży.

Mając usposobienie romantyczne i refleksyjne, próbowała swych sił w poezji.

Za swą pracę zawodową i działalność społeczną uhonorowana została kilkoma odznaczeniami: Srebrna Odznaką Związku Zawodowego Pracowników Leśnych i Przemysłu Drzewnego (1978), Dyplomem I stopnia Specjalizacji Zawodowej Inżynierów i Techników Leśnictwa i Drzewnictwa w zakresie Ochrony Lasu (1986), Złotą Odznaką Honorową Ligi Ochrony Przyrody (1988), Srebrnym Krzyżem Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej (1990).

Wykaz białowieskich publikacji dr Amelii Kaweckiej

Kawecka Amelia. 1960 - Park Botaniczny w Białowieży. Rocznik Sekcji Dendrologicznej Polskiego Towarzystwa Botanicznego, Warszawa, 14: 119-127.
Kawecka Amelia. 1964 - Torfowiskowe formy świerka pospolitego (Picea excelsa Lk.) w Puszczy Białowieskiej i Knyszyńskiej. Rocznik Dendrologiczny, Warszawa, Vol. XVIII: 133-141.
Kawecka Amelia. 1964 - Szkody mrozowe w Parku Botanicznym w Białowieży powstałe podczas zimy 1962/1963. Rocznik Dendrologiczny, Warszawa, Vol. XVIII: 237-241.
Kawecka Amelia. 1967 - Badania nad morfologicznym zróżnicowaniem świerka w borach i grądach Puszczy Białowieskiej. [W:] Materiały z konferencji, poświęconej badaniom nad świerkiem pospolitym w Polsce. Zakład Dendrologii i Arboretum Kórnickie PAN, Kórnik: 57-68.
Kawecka Amelia. 1968 - Zmienność morfologiczna świerka białowieskiego. Las Polski, Warszawa, 42, 18: 11-12.
Kawecka Amelia. 1968 - Park Pałacowy. [W:] Faliński Janusz B. (red.) - Park Narodowy w Puszczy Białowieskiej. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa: 272-275.
Kawecka Amelia. 1968 - Historia Białowieskiego Parku Narodowego. [W:] Faliński Janusz B. (red.) - Park Narodowy w Puszczy Białowieskiej. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa: 278-285.
Kawecka Amelia. 1972 - O konieczności przebudowy rezerwatu pokazowego żubrów w Białowieskim Parku Narodowym. Sylwan, Warszawa, 116, 10: 77-80.
Kawecka Amelia. 1972 - Badania nad morfologicznym zróżnicowaniem świerka w niektórych zespołach leśnych Puszczy Białowieskiej. Prace Instytutu Badawczego Leśnictwa, Warszawa, 413-416 (413): 7-45.
Kawecka Amelia. 1973 - Obserwacje dynamiki liczebności rosiczki okrągłolistnej Drosera rotundifolia w Białowieskim Parku Narodowym. Chrońmy Przyrodę Ojczystą, Kraków, 29, 5: 53-56.
Kawecka Amelia. 1975 - Owłosienie pędów świerka pospolitego (Picea abies (L.) Karst.) na terenie Polski. Sylwan, Warszawa, 119, 1: 33-40.
Kawecka Amelia. 1976 - Kształtowanie się słojów rocznych świerka w różnych zespołach leśnych Puszczy Białowieskiej. Rocznik Sekcji Dendrologicznej Polskiego Towarzystwa Botanicznego, Warszawa, 29: 105-112.
Kawecka Amelia. 1977 - Różnice w budowie igieł świerka pospolitego (Picea abies (L.) Karst.) w różnych poziomach korony. Rocznik Sekcji Dendrologicznej Polskiego Towarzystwa Botanicznego, Warszawa, 30: 67-73.
Kawecka Amelia. 1982 - Zależność pierśnicowego wieku świerka od siedliska i oświetlenia. Sylwan, Warszawa, 126, 1-3: 19-28.
Kawecka Amelia. 1985 - Naturalna chłonność rekreacyjna boru brusznicowego i trzcinnikowo-świerkowego boru mieszanego w północno-wschodniej Polsce. Prace Instytuytu Badawczego Leśnictwa, Warszawa, 636: 53-80.
Kawecka Amelia. 1988 - Białowieża. Strzały na granicy rezerwatu biosfery. Przyroda Polska, Warszawa, 33, 1: 8-9.
Kawecka Amelia. 1989 - Park Pałacowy Białowieskiego Parku Narodowego. Białowieski Park Narodowy, Białowieża: 12 ss.
Kawecka Amelia. 1991 - Tolerancja ekosystemów leśnych w odniesieniu do rekreacji i turystyki. Prace Instytutu Badawczego Leśnictwa, s. B, Warszawa, 13: 46-51.
Kawecka Amelia. 1991 - Zmiany roślinności i odnowienie naturalne w drzewostanach Puszczy Białowieskiej uszkodzonych przez huragany. Parki Narodowe i Rezerwaty Przyrody, Białowieża, 10, 3-4: 45-67.
Kawecka Amelia. 1992 - Droga do Białowieskiego Parku Narodowego. Parki Narodowe, Warszawa, 2, 1: 16-17.
Kawecka Amelia. 1992 - Potężny dąb został wycięty. Przyroda Polska, Warszawa, 1992, 9: 10.
Kawecka Amelia. 1993 - Cztery pory roku w Białowieskim Parku Narodowym. Wiosna. Parki Narodowe, Warszawa, 3, 2: 16-17.
Kawecka Amelia. 1993 - Cztery pory roku w Białowieskim Parku Narodowym. Lato. Parki Narodowe, Warszawa, 3, 3: 18-20.
Kawecka Amelia. 1993 - Cztery pory roku w Białowieskim Parku Narodowym. Jesień. Parki Narodowe, Warszawa, 3, 4: 13.
Kawecka Amelia. 1994 - Cztery pory roku w Białowieskim Parku Narodowym. Zima. Parki Narodowe, Warszawa, 4, 1: 14.
Kawecka Amelia. 1994 - Ścisły rezerwat przyrody Białowieskiego Parku Narodowego. Białowieski Park Narodowy, Białowieża: 31 ss.
Kawecka Amelia. 1994 - Stricte nature reserve of Białowieża National Park. Białowieski Park Narodowy, Białowieża: 31 ss.
Kawecka A[melia]. 1995 - Puszcza Białowieska. Z żubrem w herbie. Tele-Tydzień, Warszawa, 1995, 31: 20.
Kawecka Amelia. 1996 - Jak zadrzewić oczyszczalnię ścieków? Głos Białowieży, Białowieża, 1996, 2/3: 1-2.
Kawecka Amelia. 1997 - Atrakcyjna puszcza. Echa Leśne, Warszawa, 1997, 7: 5-8.
Kawecka Amelia. 1997 - O zadrzewieniach Białowieży, wsi puszczańskich i o użytkach ekologicznych. Białowieżanin, Białowieża, 1997, 9/10(12/13): 6.
Kawecka Amelia. 1997 - Po białoruskiej stronie. Echa Leśne, Warszawa, 1997, 10: 14-15.
Kawecka Amelia. 1997 - Drzewa zapisują historię. Białowieżanin, Białowieża, 1997, 11(14): 2. [Cztery znane dęby z Puszczy Białowieskiej i Białowieży].
Kawecka Amelia. 1998 - Prezentacje białowieskich firm: Dom Opieki Społecznej. Głos Białowieży, Białowieża, 1998, 1:16.
Kawecka Amelia. 1998 - Białowieskie dęby zapisują historię. Parki Narodowe, Warszawa, 1998, 4: 18.
Kawecka Amelia. 1999 - Wszystko o Białowieskim Parku Narodowym. Park Pałacowy. Białowieski Park Narodowy, Białowieża: 24 ss.
Kawecka Amelia. 1999 - All about Białowieża National Park. The Palace Park. Białowieski Park Narodowy, Białowieża: 24 ss.
Kawecka Amelia. 1999 - Alles uber den Nationalpark Białowieża. Palastpark. Białowieski Park Narodowy, Białowieża: 24 ss.
Kawecka Amelia. 2002 - Przeprowadzka w Białowieskim Parku Narodowym. Parki Narodowe, Warszawa, 2002, 2: 4-5. [Rozbudowa kompleksu turystycznego w Parku Pałacowym w Białowieży].
Kawecka Amelia. 2002 - Ogrody młodości. Las Polski, Warszawa, 2002, 6: 17. [Park Dyrekcyjny w Białowieży].
Kawecka Amelia. 2002 - Puszczańskie rzeki i bagna. Echa Leśne, Warszawa, 2002, 8: 28-30.
Kawecka Amelia. 2002 - Park Pałacowy w Białowieży. Las Polski, Warszawa, 2002, 12: 21.
Kawecka Amelia. 2003 - Mała retencja w Puszczy. Las Polski, Warszawa, 2003, 4: 18-19.
Kawecka Amelia. 2005 - Rok Żubra. Echa Leśne, Warszawa, 2005, 1: 34-36.
[Kawecka Melania (właśc. Amelia)]. 2007 - Okruchy wspomnień: Ewę Chęcińską wspomina [...]. Głos Białowieży, Białowieża, 2007, 3: 10-11.
Kawecka Amelia. 2006 - Jubileusz kolejek leśnych. Echa Leśne, Warszawa, 2006, 3: 15-17. [Historia kolejek leśnych w Puszczy Białowieskiej].
Kawecka Amelia. 2006 - Opowieść o groźnym żubrze. Zbiór opieniek w towarzystwie żubrzycy. Rowerem przez Puszczę. Echa. Biuletyn Białowieskiego Parku Narodowego, Białowieża, 2006, 4: 8. [Opowiadania o spotkaniach z żubrami].
Kawecka Amelia. 2007 - Poetyckie zamyślenia. Posłaniec Miłości. Gazeta Parafialna. Parafia p.w. św. Teresy od Dzieciątka Jezus w Białowieży, 2007, 4: 9. [Wspomnienie i wiersz pt. „Przemijanie" poświęcone prof. Simonie Kossak].
Kawecka Amelia. 2007 - Pamięci Profesora Pucka poświęcam. Głos Białowieży, Białowieża, 2007, 5: 15.
Kawecka Amelia. 2009 - Głos z Białowieży w dyskusji o poszerzeniu Białowieskiego Parku Narodowego. Nie zawsze sprawdza się przekonanie, że coś co jest większe jest lepsze. Głos Białowieży, Białowieża, 2009, 5/10: 8-9.
Kawecka Amelia, Antczak Andrzej. 2008 - Czy należy budować zbiornik wodny w dolinie Narewki? Głos Białowieży, Białowieża, 2008, 1: 10.
Kawecka Amelia, Antczak Andrzej, Skiepko Bazyli. 2005 - O zadrzewieniach wsi puszczańskich i o użytkach ekologicznych. Aura, Kraków, 2005, 9: 7-9.
Kawecka Amelia, Gutowski Jerzy M. 1988 - Skutki huraganowych wiatrów z zimy 1982/1983 w Puszczy Białowieskiej. Prace Instytutu Badawczego Leśnictwa, Warszawa, 673-677 (677): 125-144 + 2 tabl.
Kawecka Amelia, Korczyk Adolf. 1993 - Wrażenia z białoruskiej części Puszczy Białowieskiej. Las Polski, Warszawa, 1993, 4: 12-13.
Kawecka Amelia, Korczyk Adolf. 2001 - Pomniki przyrody i wiekowe drzewa w Białowieskim Parku Narodowym i lasach zagospodarowanych Puszczy Białowieskiej. Parki Narodowe, Warszawa, 2001, 3: 2-3.
Kawecka Amelia, Waszkiewicz Alina W. 2008 - Białowieskie historie i legendy. Głos Białowieży, Białowieża, 2008, 1: 31.
Korczyk Adolf F., Kawecka Amelia, Martysevich V. V., Strelkov A. Z. 1997 - Naturalne stanowisko jodły pospolitej (Abies alba Mill.) w Puszczy Białowieskiej. Prace Instytutu Badawczego Leśnictwa, s. A, Warszawa, 836-842 (837): 27-62.
Waszkiewicz Alina W., Kawecka Amelia. 2004 - Białowieża. Mityczne „Zamczysko". Echa Leśne, Warszawa, 2004, 7: 26-27. [Uroczysko w Puszczy Białowieskiej].
Waszkiewicz Alina W., Kawecka Amelia. 2004 - Uroczysko Szczekotowo. Echa Leśne, Warszawa, 2004, 11: 29.
Waszkiewicz Alina W., Kawecka Amelia, Orchowski Jerzy. 2001 - 50 lat Zespołu Szkół Leśnych w Białowieży. Wyd. Uniwersyteckie Trans Humana, Białystok: 24 ss.
Waszkiewicz Alina W., Kawecka Amelia, Orchowski Jerzy. 2001 - 50 years of the Forestry Schools Unit at Białowieża. Wyd. Uniwersyteckie Trans Humana, Bialystok: 24 ss.

Całość oprac. Piotr Bajko