|
"MATECZNIK BIA£OWIESKI" (1/2008)
KWARTALNIK POPULARNONAUKOWY
BIA£OWIESKIEGO PARKU NARODOWEGO
w numerze
|
|
|
PIERWSZY W DOSTOJNO¦CI
MIÊDZY DRZEWAMI CZ. II (str. 2)
Wojciech Adamowski
Tury¶ci zwiedzaj±cy Park Pa³acowy mog± podziwiaæ grupê 16 starych dêbów rosn±cych tu¿ obok muzeum, na szczycie wzgórza. Najgrubszy z nich ma przesz³o sze¶æ metrów obwodu, a w ogromnej dziupli pozosta³o¶ci dawnych prób konserwacji – wro¶niête w drewno kawa³ki cegie³. Opinie co do ich pochodzenia s± podzielone: jedni uwa¿aj±, ¿e to pozosta³o¶æ d±browy, rosn±cej w tym miejscu przed powstaniem Bia³owie¿y (musia³yby wtedy mieæ dobre 400 – 500 lat!), inni, ¿e zosta³y one specjalnie posadzone w czasach saskich. Jakby nie by³o, ju¿ 180 lat temu dêby na wzgórzu pa³acowym górowa³y nad Bia³owie¿±.
|
|
|
GRZYBOWA WSPINACZKA NA DRZEWA (str. 5)
Anna Kujawa
Puszcza Bia³owieska jest ostoj± dla wielu bardzo rzadkich gatunków hub. Tutaj, gdzie zachowa³y siê jeszcze ostatnie w Europie lasy o charakterze pierwotnym, znale¼æ mo¿na gatunki zagro¿one wyginiêciem w skali kraju, Europy i ¶wiata. Wielogatunkowe, naturalne zespo³y le¶ne, w których jest pod dostatkiem substratu, na którym mog± wyrastaæ nadrzewne gatunki s± unikalnym w skali Europy miejscem daj±cym mo¿liwo¶æ przetrwania takich gatunków, o których s³yszeli nieliczni specjali¶ci zajmuj±cy siê t± grup± grzybów. /.../ Odwiedzaj±c Puszczê warto mieæ ¶wiadomo¶æ do jak cennego obszaru wkraczamy.
|
|
|
WYSPY OBFITO¦CI (str. 8)
Marek W. Koz³owski
Spo¶ród wszystkich naszych ro¶lin dêby s± na samym szczycie, je¿eli chodzi o ró¿norodno¶æ zwi±zanych z nimi owadów. Z drzewami tymi wspó³¿yje (niestety, g³ównie na zasadzie jednostronnej eksploatacji) a¿ 1200 gatunków owadzich ro¶lino¿erców. Nale¿y wiêc podejrzewaæ, ¿e w jaki¶ sposób z dêbami zwi±zanych jest mo¿e dwa, mo¿e cztery tysi±ce gatunków owadów! Co takiego kochaj± owady w dêbach? Mo¿e to, ¿e dêby nie produkowa³y nigdy mocnych trucizn? A mo¿e to, ¿e odnawiaj± li¶cie w tych samych miejscach przez setki lat?
|
|
|
OR£ÓW CIEÑ CZ. I (str. 11)
Karol Zub
Prawdziwe or³y stanowi± podrodzinê w rodzinie jastrzêbiowatych, do której nale¿± wszystkie dzienne ptaki drapie¿ne. W Polsce wystêpuj± cztery gatunki or³ów: orze³ przedni, orze³ek w³ochaty, orlik krzykliwy i orlik grubodzioby. Bielik, nazywany niegdy¶ or³em bielikiem, nale¿y do podrodziny or³anów (bielików). Do odrêbnej podrodziny nale¿y gado¿er, a dla rybo³owa utworzono nawet odrêbn± rodzinê. Pomimo ¿e nie s± prawdziwymi or³ami jednak ze wzglêdu na swe rozmiary równie¿ one zas³uguj± na to miano. Wszystkie wymienione gatunki mo¿na zobaczyæ w Puszczy Bia³owieskiej, chocia¿ nie ka¿dy z nich jest tu sta³ym go¶ciem.
|
|
|
NOCNI £OWCY CZ. I (str. 14)
Ireneusz Ruczyñski
¯eby zobaczyæ nietoperze w Bia³owie¿y wystarczy w pogodny letni wieczór wyj¶æ z domu i udaæ siê nad stawy po³o¿one niedaleko Muzeum Bia³owieskiego Parku Narodowego. Mo¿na tam spotkaæ wiêkszo¶æ gatunków wystêpuj±cych w Puszczy. Jednak ich rozpoznanie, ustalenie miejsc odpoczynku czy obserwacje zwyczajów godowych jest ju¿ bardzo trudne i praktycznie niemo¿liwe bez zastosowania zaawansowanych i kosztownych technik. Trudno¶ci te sprawiaj±, ¿e nietoperze pozostaj± najs³abiej poznanym rzêdem ssaków ¿yj±cych w Puszczy.
|
KONKURS DLA DOCIEKLIWYCH
Ten konkurs wymaga poszperania w literaturze.
Mo¿na w nim wygraæ wspania³y album Jana Walencika
„Têtno Pierwotnej Puszczy” z autografem Autora.
Nagrodê ufundowali Pañstwo Magdalena i Andrzej Banakowie z Wielkiej Brytanii.
Odpowiedzi proszê przysy³aæ w terminie do 13 kwietnia 2008 r.
na adres redakcji z dopiskiem na kopercie MATECZNIK 1/2008.
Podaj nazwê ³aciñsk± dêbu czarnego,
zwanego te¿ polskim hebanem.
KONKURS DLA UWA¯NYCH
Szanowny Czytelniku,
¿eby odpowiedzieæ na pytania konkursowe wystarczy
wnikliwie przeczytaæ artyku³y w tym numerze naszego kwartalnika.
Zachêcamy do udzia³u w konkursie.
Do wygrania – nagrody ksi±¿kowe ufundowane przez
Narodowy Fundusz Ochrony ¦rodowiska i Gospodarki Wodnej.
Odpowiedzi proszê przysy³aæ w terminie do 13 kwietnia 2008 r.
na adres redakcji z dopiskiem na kopercie MATECZNIK 1/2008.
1. Czy pierwsze lasy zak³adane sztucznie przez cz³owieka stanowi³y pastwiska dla ¶wiñ, a nie plantacje drzew?
2. Czy fenologia to nauka badaj±ca zwi±zki miêdzy zmianami warunków pogodowych i pór roku a terminami
zachodzenia cyklicznych zjawisk w rozwoju ro¶lin i zwierz±t?
3. Czy huby to nazwa naukowa obejmuj±ca przede wszystkim grzyby wytwarzaj±ce owocniki nadrzewne,
o twardej, korkowej konsystencji i najczê¶ciej kopytowatego kszta³tu?
4. Jak± nazwê nosi grzyb nadrzewny znany w Polsce tylko z Puszczy Bia³owieskiej?
5. Podaj trzy nazwy gatunkowe owadów zwi±zanych z dêbami.
6. Czy jelonek rogacz wystêpuje w Polsce w wielu miejscach?
7. Podaj gatunki or³ów, które wystêpuj± w Polsce.
8. Co jest najbardziej charakterystyczn± cech± doros³ych bielików.
9. Podaj co najmniej 5 nazw gatunkowych nietoperzy wystêpuj±cych w Puszczy Bia³owieskiej.
10. W jakich miesi±cach nastêpuje rozpad kolonii rozrodczych nietoperzy?
|
"Matecznik Bia³owieski" 
