|
"MATECZNIK BIA£OWIESKI" (2/2008)
KWARTALNIK POPULARNONAUKOWY
BIA£OWIESKIEGO PARKU NARODOWEGO
w numerze
|
|
|
SOSNY NIEBOTYCZNE CZ. I str. 2
Wojciech Adamowski
Nasza rodzima sosna ma charakterystycznie ³uszcz±c± siê korê w rozmaitych odcieniach: ¿ó³tych, pomarañczowych i ceglastych; szarozielone ig³y zebrane po dwie na krótkopêdzie i niewielkie szarawe lub brunatne szyszki. Pnie starych sosen okrywa gruba, czerwonobrunatna na przekroju kora, chêtnie u¿ywana do strugania ³ódek-zabawek. Malutkie czerwone szyszeczki widoczne na wiosnê na koñcach pêdów – to kwiatostany ¿eñskie, które dadz± pocz±tek szyszkom, a ¿ó³tawe twory u ich podstawy – to kwiatostany mêskie. Jeden kwiatostan mêski wytwarza oko³o 12 000 000 000 ziaren py³ku!
|
|
|
SOSNÓWKI, SOSNOWCE, SOSNOWIACZKI... str. 5
Marek W. Koz³owski
¯ywa sosna to drzewo impregnowane substancjami ¿ywicznymi, przede wszystkim z grupy pinenów. Te aromatyczne zwi±zki s± czynnymi antybiotykami, chroni±cymi drzewa przed mikroorganizmami, ale jednocze¶nie s± te¿ repelentami, czyli substancjami odstrêczaj±cymi od jedzenia. Nawet my (a jeste¶my przecie¿ „wszystko¿ercami”) nie kojarzymy zapachu olejków sosnowych z czym¶ smacznym. Tak jest te¿ z wiêkszo¶ci± owadów. Jednak w trakcie procesów ewolucyjnych, niema³a czê¶æ owadów „polubi³a” sosny.
|
|
|
OR£ÓW CIEÑ CZ. II str. 8
Karol Zub
W strefie ochrony ¶cis³ej (100 lub 200 metrów od gniazda) nie mo¿na dokonywaæ istotnych zmian w ¶rodowisku, w szczególno¶ci za¶ usuwaæ drzew. Dziêki takiej ochronie ptaki maj± zapewniony spokój w okresie wychowu m³odych, a tak¿e zagwarantowane miejsca do gniazdowania w kolejnych latach. Zakaz usuwania drzew zasiedlonych przez ptaki oraz drzew w ich najbli¿szym s±siedztwie jest o tyle wa¿ny, ¿e ptaki bardzo starannie wybieraj± stanowisko do za³o¿enia gniazda.
|
|
|
NOCNI £OWCY CZ. II str. 11
Ireneusz Ruczyñski
Nietoperze do orientacji w przestrzeni i wykrywania ofiar wykorzystuj± g³ównie echolokacjê. Krótkie d¼wiêki (piski) o wysokich czêstotliwo¶ciach odbijaj± siê od przeszkody i powracaj± do ucha nietoperza. Na podstawie parametrów odbitego d¼wiêku nietoperze potrafi± stworzyæ „mapê” otoczenia, omin±æ przeszkodê i wykryæ ofiarê. Uwa¿a³o siê, ¿e echolokacja jest tym dla nietoperzy czym wzrok dla ludzi, ptaków itp. Okaza³o siê jednak, ¿e echolokacja ma liczne ograniczenia.
|
|
|
LEONA WYCZÓ£KOWSKIEGO WRA¯ENIA Z BIA£OWIE¯Y CZ. I str. 15
Andrzej Keczyñski
Byæ mo¿e pobyt Wyczó³kowskiego w Puszczy Bia³owieskiej by³ odpowiedzi± na apel Zygmunta Glogera z pocz±tku XX w.: „A gdzie s± nasi malarze – którzy poc± siê na bruku miejskim nad wyszukaniem banalnych i bezmy¶lnych tematów dla swego pêdzla, a nie spo¿ytkowali dot±d bogatych motywów puszczy Bia³owieskiej, ¿ycia jej, ludzi i zwierz±t? Choæ bowiem puszczê niektórzy malowali, to prawie ¿aden nie widzia³ jej w naturze i nie przeczu³ wyobra¼ni± jej wspania³ego i odrêbnego charakteru.”.
|
NAGRODY
Nagrody w konkursach og³oszonych w „Mateczniku Bia³owieskim” nr 1/2007 wylosowali:
KONKURS DLA UWA¯NYCH:
Anna Wyrzykowska, Lublin; Beata Kostro, Piekuty Nowe; cz³onkowie Ko³a Przyrodniczego w Szkole Podstawowej nr 3
w Mogilnie
KONKURS DLA DOCIEKLIWYCH:
Rafa³ P³oñski, Szepietowo
Nagrody w konkursach og³oszonych w „Mateczniku Bia³owieskim” nr 1/2008 wylosowali:
KONKURS DLA UWA¯NYCH:
Bronis³aw Sztandera, Police; Ewa Leoñczuk, Brzeziny; Maria Pniewska, Zambrów; Krzysztof M³odzieniak, Gdañsk;
Micha³ Wieczerzak, Toruñ.
KONKURS DLA DOCIEKLIWYCH:
Anna Kania, Kunów
GRATULUJEMY I ZACHÊCAMY DO UDZIA£U W NOWYM KONKURSIE!
KONKURS DLA DOCIEKLIWYCH
Ten konkurs wymaga poszperania w literaturze.
Mo¿na w nim wygraæ wspania³y album Jana Walencika
„Têtno Pierwotnej Puszczy” z autografem Autora.
Nagrodê ufundowali Pañstwo Magdalena i Andrzej Banakowie z Wielkiej Brytanii.
Odpowiedzi proszê przysy³aæ w terminie do 30 lipca 2008 r.
na adres redakcji z dopiskiem na kopercie MATECZNIK 2/2008.
Czy sosna supraska (wystêpuj±ca w Puszczy Knyszyñskiej)
jest ekotonem sosny zwyczajnej?
KONKURS DLA UWA¯NYCH
Szanowny Czytelniku,
¿eby odpowiedzieæ na pytania konkursowe wystarczy
wnikliwie przeczytaæ artyku³y w tym numerze naszego kwartalnika.
Zachêcamy do udzia³u w konkursie. Do wygrania – nagrody ksi±¿kowe.
Odpowiedzi proszê przysy³aæ w terminie do30 lipca 2008 r.
na adres redakcji z dopiskiem na kopercie MATECZNIK 2/2008.
1. Dlaczego sosna jest odporna na silne wiatry?
2. Podaj maksymaln± wysoko¶æ i pier¶nicê sosen rosn±cych w Puszczy Bia³owieskiej.
3. Czy kornik drukarz jest na so¶nie czêstym go¶ciem?
4. Gdzie rozwija siê krótkostopka ig³ówka?
5. Gdzie zak³adaj± gniazda orliki krzykliwe i dlaczego w³a¶nie tam?
6. Na czym polega strefowa ochrona ptaków drapie¿nych?
7. Do czego nietoperze wykorzystuj± echolokacjê?
8. Do jakiej temperatury nietoperze w okresie zimowym obni¿aj± temperaturê cia³a?
9. Dlaczego nietoperze le¶ne wykorzystuj±ce dziuple, zwykle co kilka dni zmieniaj± kryjówki?
10. Czy Leon Wyczó³kowski zrobi³ litografie dêbów rosn±cych na wzgórzu pa³acowym w Parku Pa³acowym
w Bia³owie¿y?
|
"Matecznik Bia³owieski" 
