|
"MATECZNIK BIAŁOWIESKI" (2/2008)
KWARTALNIK POPULARNONAUKOWY
BIAŁOWIESKIEGO PARKU NARODOWEGO
w numerze
|
|
|
SOSNY NIEBOTYCZNE CZ. I str. 2
Wojciech Adamowski
Nasza rodzima sosna ma charakterystycznie łuszczącą się korę w rozmaitych odcieniach: żółtych, pomarańczowych i ceglastych; szarozielone igły zebrane po dwie na krótkopędzie i niewielkie szarawe lub brunatne szyszki. Pnie starych sosen okrywa gruba, czerwonobrunatna na przekroju kora, chętnie używana do strugania łódek-zabawek. Malutkie czerwone szyszeczki widoczne na wiosnę na końcach pędów – to kwiatostany żeńskie, które dadzą początek szyszkom, a żółtawe twory u ich podstawy – to kwiatostany męskie. Jeden kwiatostan męski wytwarza około 12 000 000 000 ziaren pyłku!
|
|
|
SOSNÓWKI, SOSNOWCE, SOSNOWIACZKI... str. 5
Marek W. Kozłowski
Żywa sosna to drzewo impregnowane substancjami żywicznymi, przede wszystkim z grupy pinenów. Te aromatyczne związki są czynnymi antybiotykami, chroniącymi drzewa przed mikroorganizmami, ale jednocześnie są też repelentami, czyli substancjami odstręczającymi od jedzenia. Nawet my (a jesteśmy przecież „wszystkożercami”) nie kojarzymy zapachu olejków sosnowych z czymś smacznym. Tak jest też z większością owadów. Jednak w trakcie procesów ewolucyjnych, niemała część owadów „polubiła” sosny.
|
|
|
ORŁÓW CIEŃ CZ. II str. 8
Karol Zub
W strefie ochrony ścisłej (100 lub 200 metrów od gniazda) nie można dokonywać istotnych zmian w środowisku, w szczególności zaś usuwać drzew. Dzięki takiej ochronie ptaki mają zapewniony spokój w okresie wychowu młodych, a także zagwarantowane miejsca do gniazdowania w kolejnych latach. Zakaz usuwania drzew zasiedlonych przez ptaki oraz drzew w ich najbliższym sąsiedztwie jest o tyle ważny, że ptaki bardzo starannie wybierają stanowisko do założenia gniazda.
|
|
|
NOCNI ŁOWCY CZ. II str. 11
Ireneusz Ruczyński
Nietoperze do orientacji w przestrzeni i wykrywania ofiar wykorzystują głównie echolokację. Krótkie dźwięki (piski) o wysokich częstotliwościach odbijają się od przeszkody i powracają do ucha nietoperza. Na podstawie parametrów odbitego dźwięku nietoperze potrafią stworzyć „mapę” otoczenia, ominąć przeszkodę i wykryć ofiarę. Uważało się, że echolokacja jest tym dla nietoperzy czym wzrok dla ludzi, ptaków itp. Okazało się jednak, że echolokacja ma liczne ograniczenia.
|
|
|
LEONA WYCZÓŁKOWSKIEGO WRAŻENIA Z BIAŁOWIEŻY CZ. I str. 15
Andrzej Keczyński
Być może pobyt Wyczółkowskiego w Puszczy Białowieskiej był odpowiedzią na apel Zygmunta Glogera z początku XX w.: „A gdzie są nasi malarze – którzy pocą się na bruku miejskim nad wyszukaniem banalnych i bezmyślnych tematów dla swego pędzla, a nie spożytkowali dotąd bogatych motywów puszczy Białowieskiej, życia jej, ludzi i zwierząt? Choć bowiem puszczę niektórzy malowali, to prawie żaden nie widział jej w naturze i nie przeczuł wyobraźnią jej wspaniałego i odrębnego charakteru.”.
|
NAGRODY
Nagrody w konkursach ogłoszonych w „Mateczniku Białowieskim” nr 1/2007 wylosowali:
KONKURS DLA UWAŻNYCH:
Anna Wyrzykowska, Lublin; Beata Kostro, Piekuty Nowe; członkowie Koła Przyrodniczego w Szkole Podstawowej nr 3
w Mogilnie
KONKURS DLA DOCIEKLIWYCH:
Rafał Płoński, Szepietowo
Nagrody w konkursach ogłoszonych w „Mateczniku Białowieskim” nr 1/2008 wylosowali:
KONKURS DLA UWAŻNYCH:
Bronisław Sztandera, Police; Ewa Leończuk, Brzeziny; Maria Pniewska, Zambrów; Krzysztof Młodzieniak, Gdańsk;
Michał Wieczerzak, Toruń.
KONKURS DLA DOCIEKLIWYCH:
Anna Kania, Kunów
GRATULUJEMY I ZACHĘCAMY DO UDZIAŁU W NOWYM KONKURSIE!
KONKURS DLA DOCIEKLIWYCH
Ten konkurs wymaga poszperania w literaturze.
Można w nim wygrać wspaniały album Jana Walencika
„Tętno Pierwotnej Puszczy” z autografem Autora.
Nagrodę ufundowali Państwo Magdalena i Andrzej Banakowie z Wielkiej Brytanii.
Odpowiedzi proszę przysyłać w terminie do 30 lipca 2008 r.
na adres redakcji z dopiskiem na kopercie MATECZNIK 2/2008.
Czy sosna supraska (występująca w Puszczy Knyszyńskiej)
jest ekotonem sosny zwyczajnej?
KONKURS DLA UWAŻNYCH
Szanowny Czytelniku,
żeby odpowiedzieć na pytania konkursowe wystarczy
wnikliwie przeczytać artykuły w tym numerze naszego kwartalnika.
Zachęcamy do udziału w konkursie. Do wygrania – nagrody książkowe.
Odpowiedzi proszę przysyłać w terminie do30 lipca 2008 r.
na adres redakcji z dopiskiem na kopercie MATECZNIK 2/2008.
1. Dlaczego sosna jest odporna na silne wiatry?
2. Podaj maksymalną wysokość i pierśnicę sosen rosnących w Puszczy Białowieskiej.
3. Czy kornik drukarz jest na sośnie częstym gościem?
4. Gdzie rozwija się krótkostopka igłówka?
5. Gdzie zakładają gniazda orliki krzykliwe i dlaczego właśnie tam?
6. Na czym polega strefowa ochrona ptaków drapieżnych?
7. Do czego nietoperze wykorzystują echolokację?
8. Do jakiej temperatury nietoperze w okresie zimowym obniżają temperaturę ciała?
9. Dlaczego nietoperze leśne wykorzystujące dziuple, zwykle co kilka dni zmieniają kryjówki?
10. Czy Leon Wyczółkowski zrobił litografie dębów rosnących na wzgórzu pałacowym w Parku Pałacowym
w Białowieży?
|
"Matecznik Białowieski" 
