,,PNRP’’ 34(1) za 2015 r.

Ro¶liny naczyniowe rezerwatu „D±browa Krzymowska”
(Pojezierze My¶liborskie, pó³nocno-zachodnia Polska)

STRESZCZENIE

Rezerwat przyrody D±browa Krzymowska jest jednym z najlepiej zachowanych acydofilnych lasów dêbowych Calamagrostio-Quercetum w Polsce (Zarêba 1979, 1986; Pawlaczyk, Kujawa-Pawlaczyk 1999). Najstarsze dêby s± oko³o 380 lat. Flora naczyniowa rezerwatu zawiera 99 gatunków ro¶lin naczyniowych. Wiêkszo¶æ z nich to taksony pospolite we florze Polski (Zaj±c A., Zaj±c M.2001). Jeden gatunek Veronica montana jest uznawany za zagro¿ony (,,V'') na Pomorzu Zachodnim (¯ukowski, Jackowiak 1995). Obce sk³adniki flory reprezentowane s± przez 4 gatunki drzew (Aesculus hippocastanum, Pseudotsuga menziesii, Padus serotina, Robinia pseudoacaccia), 1 krzew (Ribes uva-crispa) oraz 1 gatunek zielny (Solanum nigrum).

Biedronkowate (Coleoptera: Coccinellidae) Wigierskiego Parku Narodowego

STRESZCZENIE

Celem badañ by³a wstêpna ocena sk³adu i bogactwa gatunkowego chrz±szczy z rodziny biedronkowatych (Coccinellidae) wystêpuj±cych na obszarze Wigierskiego Parku Narodowego. Ogó³em na objêtym badaniami terenie stwierdzili¶my wystêpowanie 38 gatunków, co stanowi oko³o 51% krajowej fauny Coccinellidae. Zarejestrowane przez nas ciekawsze i rzadziej w Polsce spotykane biedronki nale¿a³y przede wszystkim do gatunków zwi±zanych ze ¶rodowiskami wilgotnymi (Nephus redtenbacheri, Calvia quindecimguttata, Ceratomegilla notata, Hippodamia septemmaculata, Sospita vigintiguttata), ale od³owili¶my równie¿ rzadkie gatunki kserotermofilne (Scymnus femoralis, S. schmidti) oraz zwi±zane z borami ¶wierkowymi (Scymnus abietis). Przeprowadzone badania nie wykaza³y obecno¶ci w Wigierskim PN kilku do¶æ pospolitych w ca³ym kraju gatunków biedronek, które zapewne równie¿ i tu wystêpuj±. Dalsze badania na tym wyj±tkowym pod wzglêdem przyrodniczym obszarze powinny doprowadziæ do ich odnalezienia, jak równie¿ do odnalezienia szeregu innych, rzadszych gatunków Coccinellidae.

Syrphidae (Diptera) Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego
i terenów przyleg³ych

STRESZCZENIE

Na terenie Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego i obszarów bezpo¶rednio przyleg³ych prowadzono wieloletnie badania muchówek z rodziny bzygowatych (Syrphidae) - g³ównie w latach 1995-2000, 2003-2004, 2009-2014. Celem badañ by³o stworzenie mo¿liwie kompletnej listy gatunków Syrphidae wystêpuj±cych wspó³cze¶nie na tym terenie oraz ich porównanie z faun± bzygowatych innych rejonów Polski.
Niniejsza praca jest pierwszym kompleksowym opracowaniem dotycz±cym muchówek z rodziny Syrphidae na Pomorzu Gdañskim od ponad 100 lat. W wyniku od³owów i rewizji dostêpnego materia³u stwierdzono 192 gatunki Syrphidae, w tym 151 gatunków w obrêbie obszaru administracyjnego TPK, a 171 gatunków w bezpo¶redniej blisko¶ci TPK, g³ównie w dolinie rzeki Redy. Stanowi to ³±cznie 46% fauny Syrphidae Polski.
Wykazano 4 gatunki nowe dla fauny Polski: Cheilosia alba, Chrysogaster virescens, Sphegina clavata, Xylota caeruleiventris oraz 13 gatunków umieszczonych na „Czerwonej li¶cie zwierz±t gin±cych i zagro¿onych w Polsce".
Du¿a liczba stwierdzonych gatunków jest ¶wiadectwem du¿ej ró¿norodno¶ci gatunkowej bzygowatych w Polsce pó³nocnej. W zebranym materiale udzia³ gatunków rzadkich wynosi 22%.
Autorzy prezentuj± katalog wszystkich 192 gatunków bzygowatych stwierdzonych w trakcie badania, uzupe³niony o 23 gatunki znane z literatury XIX i pierwszej po³owy XX wieku, których wystêpowania nie uda³o siê potwierdziæ. Uwzglêdniaj±c dawne doniesienia, lista bzygowatych z terenu TPK i okolic obejmuje ³±cznie 215 gatunków. Nadaje to badanemu obszarowi rangê jednego z najlepiej zbadanych, pod k±tem tej rodziny muchówek terenów Polski. Porównywaln± liczbê gatunków podawano dot±d tylko z Puszczy Bia³owieskiej i Bieszczad.
Sk³ad gatunkowy Syrphidae TPK i okolic wykazuje najwy¿sze podobieñstwo do obszaru £odzi i okolic, a najni¿sze do obszaru Pienin.
Na tle Polski, badany obszar TPK i okolic charakteryzuje siê znacznym zubo¿eniem bzygowatych z grupy fito-, myko- i kambiofagów przy jednocze¶nie znacznie podwy¿szonym udziale drapie¿ców i paso¿ytów. Podobna struktura grup troficznych Syrphidae jest charakterystyczna dla Finlandii.
Presja urbanizacyjna aglomeracji trójmiejskiej w strefie granicznej TPK jest jednym z najwiêkszych zagro¿eñ dla fauny Syrphidae tego obszaru. Ochrona muchówek polega g³ównie na ochronie ich siedlisk, dlatego Trójmiejski Park Krajobrazowy oraz dolina rzeki Redy s± obszarami kluczowymi dla zachowania bioró¿norodno¶ci gatunkowej na Pomorzu Wschodnim.

NOTATKI FLORYSTYCZNE, FAUNISTYCZNE I MYKOBIOTYCZNE

Zespó³ Nitelletum capillaris Corillion 1957 (Charetea fragilis Fukarek 1961
ex Krausch 1964) w otulinie Biebrzañskiego Parku Narodowego

STRESZCZENIE

W kwietniu 2014 roku zespó³ krynicznika w³osowatego Nitelletum capillaris zosta³ stwierdzony w dolinie Narwi ko³o wsi Zajki, w otulinie Biebrzañskiego Parku Narodowego. Zbiorowisko udokumentowano z niewielkiego zbiornika wodnego, najprawdopodobniej pozosta³o¶ci starorzecza z wod± umiarkowanie kwa¶n± (pH: 5,69) i ubog± zarówno w sole mineralne (EC: 41,3μS/cm), jak i substancje pokarmowe (P_og : 0,058 mg/l). Oprócz masowo wystêpuj±cej Nitella capillaris odnotowano okrê¿nicê bagienn± Hottonia palustris, w³osienicznika wodnego Batrachium aquatile, rzepichê ziemnowodn± Rorippa amphibia, je¿og³ówkê ga³êzist± Sparganium erectum, turzycê pêcherzykowat± Carex vesicaria i rzê¶l Callitriche sp. Zespó³ Nitelletum capillaris nie by³ dot±d udokumentowany fitosocjologicznie i opublikowany z Polski, a dotychczasowe doniesienia opiera³y siê na nielicznych, niepublikowanych materia³ach z Wielkopolski. Zarówno opisywane zbiorowisko, jak i buduj±cy go gatunek, nale¿± do jednych z najrzadszych i szczególnie zagro¿onych elementów szaty ro¶linnej Polski. Odnalezione stanowisko Nitelletum capillaris nie wydaje siê zagro¿one. Wskazane jest prowadzenie poszukiwañ fitocenoz gatunku we wci±¿ licznych p³ytkich, okresowych oczkach wodnych i zalewiskach terasy zalewowej w obrêbie Kotliny Biebrzy.

Nowe stanowiska staroduba ³±kowego Ostericum palustre (Apiaceae)
w regionie kujawsko-pomorskim (pó³nocno-centralna Polska)

Streszczenie

Starodub ³akowy Ostericum palustre jest gatunkiem zagro¿onym, podlegaj±cym ochronie w Polsce (Zarzycki, Szel±g 2006; Czarna i in. 2014; Rozporz±dzenie ... 2014). W ostatnich latach odnaleziono kilka nowych populacji w okolicach Torunia, wsi Grabie w okolicach S³u¿ewa, ko³o autostrady A1 w okolicach Kopanina na wschód od Torunia, nad rzek± Drwêc± miêdzy Golubiem-Dobrzyniem, a Brodnic± oraz w Zab³ociu ko³o Czernikowa. Liczebno¶æ populacji waha siê od kilkunastu do ponad 1000 osobników. Wszystkie nowe stanowiska znajduj± siê poza obszarami chronionymi. Ich przetrwanie uzale¿nione jest g³ównie od koszenia ³±k oraz zachowania stosunków wodnych. Gatunek ten jest prawdopodobnie liczniejszy w Polsce ni¿ do niedawna uwa¿ano.