- wieloletni Dyrektor Białowieskiego Parku Narodowego
23 sierpnia 2016 r. zmarł dr inż. Czesław Okołów – emerytowany
dyrektor Białowieskiego Parku Narodowego, leśnik, entomolog,
bibliograf i popularyzator wiedzy o Puszczy Białowieskiej.
Urodził się 21 grudnia 1935 roku w leśniczówce Halinka koło wsi Biała
(obecnie w białoruskiej części Puszczy Białowieskiej). W 1940
roku został wywieziony wraz rodziną do Wołogdy, następnie
przesiedlony do Kazachstanu. Do kraju powrócił w 1946 roku.
Po wojnie ukończył Wydział Leśny Szkoły Głównej Gospodarstwa
Wiejskiego w Warszawie, otrzymując tytuł magistra inżyniera
leśnictwa (specjalizacja: entomologia leśna i ochrona przyrody). W
latach 1958-1960 pracował jako praktykant i następnie adiunkt w
Nadleśnictwie Bielsk Podlaski.
15 kwietnia 1960 roku rozpoczął pracę w Białowieskim Parku
Narodowym. Początkowo był preparatorem, następnie – od 1 czerwca
1961 roku – kustoszem Muzeum Przyrodniczo-Leśnego, starszym
asystentem naukowo badawczym (od 1 maja 1967 roku), adiunktem
naukowo-badawczym (od 1 stycznia 1972 roku), kierownikiem pracowni
naukowo-badawczej (od 1 września 1988 roku), zastępcą dyrektora
(od 1 czerwca 1989 roku), p.o. dyrektora BPN (od 1 kwietnia 1992
roku) i dyrektorem BPN (od 1 sierpnia 1993 do 11 stycznia 2003
roku).
Po odejściu na emeryturę pracował jeszcze w niepełnym wymiarze
godzin, do końca 2015 roku, jako główny specjalista ds.
udostępniania BPN.
Tytuł doktora nauk leśnych otrzymał w 1967 roku. W czasie pracy ukończył
podyplomowe studium ochrony przyrody (Akademia Rolnicza Kraków),
Seminar on National Parks and Reserves (University of Michigan USA,
National Park Service USA i Parks Kanada). Zdobył specjalizację
zawodową I i II stopnia w zakresie ochrony zasobów leśnych (NOT-SITLiD).
Na zlecenie UNESCO opracował koncepcję systemu edukacji przyrodniczej
rezerwatu biosfery BPN, w tym Ośrodka Edukacji Przyrodniczej, która
została wdrożona w życie w BPN. Należał do osób najaktywniej
działających w sprawie przyznania Puszczy Białowieskiej osobnego
statutu (1975). Był jednym z wielu przyrodników, którzy walczyli o
ograniczenie wyrębu drewna w zagospodarowanej części Puszczy.
Prowadził badania nad wpływem turystyki na puszczę i jej biologię, nad
rozkładem drewna w warunkach puszczy (wspólnie z dr. P.
Michalewiczem) oraz nad rozwojem populacji kornika drukarza w BPN i w
zagospodarowanej części Puszczy.
W czasie działalności Towarzystwa Przyjaciół Białowieży pełnił
w nim funkcję sekretarza; inicjował szereg przedsięwzięć
popularyzujących miejscowość i puszczę. Prowadził koło
filatelistyczne, sam będąc zagorzałym filatelistą. Jako aktywny
przewodnik turystyczny, organizował kursy i szkolenia przewodnickie.
Oprowadzał osobiście najważniejszych gości odwiedzających
Białowieżę. Był przewodnikiem turystyki przyrodniczej „Safari".
Na jego dorobek składa się ok. 300 publikacji różnego typu, w tym 6
tomów bibliografii i ok. 20 przewodników i folderów o Puszczy
Białowieskiej i Białowieskim Parku Narodowym.
Uczestniczył w licznych konferencjach, sympozjach naukowych oraz kongresach w
kraju i za granicą. Był członkiem szeregu komitetów i towarzystw
naukowych krajowych i zagranicznych, głównie związanych z
funkcjonowaniem i rolą ochronną parków narodowych. W 1981 roku
wystąpił w roli eksperta „Solidarności" w negocjacjach
leśników z rządem. W kwietniu 2007 roku został redaktorem
naczelnym czasopisma „Parki Narodowe i Rezerwaty Przyrody".
Odznaczony wieloma odznakami i medalami, w tym: Krzyżem Kawalerskim Orderu
Odrodzenia Polski (2003), Srebrnym i Złotym Krzyżem Zasługi,
Medalem im. Krzysztofa Kluka za zasługi w ochronie środowiska,
Złotą Odznaką „Zasłużony Białostocczyźnie", Medalem
Alfreda Toepfera (1998), srebrną i złotą odznaką Polskiego
Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego, złotą odznaką honorową
Polskiego Towarzystwa Leśnego, srebrną, złotą i honorową Odznaką
Ligi Ochrony Przyrody, złotą odznaką Zasłużonego dla Ochrony
Środowiska, odznaką Zasłużonego Działacza Kultury.
W 1975 roku otrzymał nagrodę naukową wojewody białostockiego „za
całokształt działalności naukowej w dziedzinie ochrony
Białowieskiego Parku Narodowego oraz rozwój muzealnictwa na
Białostocczyźnie". W 1980 roku został laureatem Nagrody „Gazety
Współczesnej".
Pozostawił po sobie niezatarty ślad w historii Białowieskiego Parku
Narodowego, białowieskiej turystyki i muzealnictwa przyrodniczego
Cześć Jego pamięci!
Piotr Bajko
|