,,PNRP’’ 36(3) – 2017 r.

Ró¿norodno¶æ organizmów grzybopodobnych i mikrogrzybów
w ró¿nych zbiorowiskach ro¶linnych Puszczy Bia³owieskiej

STRESZCZENIE

Badania zrealizowano na 28 powierzchniach badawczych zlokalizowanych w czterech typach siedlisk le¶nych oraz na obszarach o ró¿nych re¿imach ochronnych. Analiza zebranego materia³u wykaza³a du¿e zró¿nicowanie liczby gatunków mikrogrzybów i organizmów grzybopodobnych w ró¿nych typach siedlisk oraz na obszarach o ró¿nym re¿imie ochronnym. Opisanie wp³ywu warunków siedliskowych na zró¿nicowanie gatunkowe badanych grup organizmów oraz ich liczebno¶æ w ¶rodowisku Puszczy Bia³owieskiej wymaga kontynuacji badañ.

Wykaz gatunków porostów (grzybów zlichenizowanych)
Puszczy Augustowskiej (NE Polska)

STRESZCZENIE

Praca zawiera listê gatunków porostów, które zosta³y odnotowane w Puszczy Augustowskiej, w okresie 94 lat, od 20-tych lat XX wieku a¿ do teraz. Na terenie Puszczy odnaleziono 363 gatunki porostów. W¶ród nich, 11 gatunków pochodzi z danych historycznych. Na terenie Wigierskiego Parku Narodowego zosta³o odnotowanych 279 gatunki. 39% gatunków porostów Puszczy Augustowskiej znajduje siê na Czerwonej li¶cie porostów w Polsce.

Wystêpowanie Lilium martagon L.
w buczynie karpackiej Dentario glandulosae-Fagetum
w rezerwacie Góra Che³m na Pogórzu Strzy¿owskim (Karpaty Zachodnie)

STRESZCZENIE

Niniejsza praca przedstawia wystêpowanie Lilium martagon w rezerwacie Góra Che³m na Pogórzu Strzy¿owskim. W latach 2013 - 2014 wykonano 15 zdjêæ fitosocjologicznych metod± Braun-Blanqueta. Celem badañ by³o opisanie zbiorowiska ro¶linnego, w którym wystêpowa³a Lilium martagon, jak równie¿ okre¶lenie liczebno¶ci badanej populacji.
Lilia z³otog³ów ros³a w zespole Dentario glandulosae-Fagetum w przyszczytowej czê¶ci Góry Che³m na wysoko¶ci od 468 do 524 m n.p.m., w p³atach o ró¿nej ekspozycji (NE, E, S, SW, W) i zró¿nicowanym nachyleniu (5 - 45°), na glebie umiarkowanie wilgotnej z du¿ym udzia³em rumoszu skalnego. W zdjêciach notowano od 12 do 24 gatunków (¶rednio 17), natomiast w ca³ej fitocenozie wystêpowa³o ³±cznie 39 gatunków ro¶lin naczyniowych. W drzewostanie dominowa³y Fagus sylvatica i Acer pseudoplatanus natomiast w runie Dentaria glandulosa oraz liczne gatunki z rzêdu Fagetalia (m.in. Rubus hirtus, Galium odoratum, Lilium martagon, Dryopteris filix-mas, Galeobdolon luteum, Paris quadrifolia).
Liczebno¶æ badanej populacji oszacowano na 260 osobników (172 generatywne, 88 juwenilnych). Obecnie lilia z³otog³ów nie jest bezpo¶rednio zagro¿ona dzia³aniem czynników negatywnych, ale w przysz³o¶ci ze wzglêdu na blisko¶æ szlaku turystycznego mo¿e byæ nara¿ona na antropopresjê.

Utricularietum neglectae TH. MÜLLER et GÖRS 1960
w S³owiñskim Parku Narodowym

STRESZCZENIE

Na terenie S³owiñskiego Parku Narodowego nowe stanowisko Utricularietum neglectae stwierdzono podczas badañ geobotanicznych w 2014 r. w dystroficznym zbiorniku wodnym torfianka Wielkie Bagno, na wschód od miejscowo¶ci Gaæ (54°69'19,67'' N, 17°50'96,11'' E). Zbiorowisko to zosta³o po raz pierwszy stwierdzone w Badeni-Württembergi w Niemczech w bagnistych do³ach i miejscach po wydobytym torfie. W Polsce nale¿y do bardzo rzadko notowanych zbiorowisk. W S³owiñskim Parku Narodowym p³aty tego zespo³u wykszta³ci³y siê w miejscach zacisznych i os³oniêtych od wiatru, w wodzie o g³êboko¶ci 20 - 130 cm, o pH 6,5 - 6,7 na pod³o¿u mulistym lub z du¿± ilo¶ci± torfu. W wiêkszo¶ci z nich ma budowê dwuwarstwow±, rzadziej jednowarstwow±. Zespó³ ten zajmuje niewielkie powierzchnie, siêgaj±ce maksymalnie 100 - 150 m². Notowano w nich 4 - 7 gatunków, przeciêtnie 5, w sumie 11, czyli podobn± ich liczbê jak w analogicznych wodach torfowych w Polsce oraz Niemczech.

Drzewotocz japoñski Xylosandrus germanus (BLANDFORD, 1894)
(Coleoptera, Curculionidae, Scolytinae)
w Roztoczañskim Parku Narodowym

STRESZCZENIE

W 2012 roku w Roztoczañskim Parku Narodowym po raz pierwszy zaobserwowano obcego i inwazyjnego dla Europy kornika - drzewotocza japoñskiego Xylosandrus germanus (BLDF.). W latach 2015 - 2016 prowadzono badania nad wystêpowaniem tego gatunku w Roztoczañskim Parku Narodowym. Chrz±szcze od³awiano na 27 powierzchniach badawczych, wykorzystuj±c pu³apki ekranowe IBL-2. Powierzchnie te reprezentowa³y wystêpuj±ce w Parku le¶ne zbiorowiska ro¶linne. W roku 2015 zaobserwowano 18 osobników na 6 powierzchniach, w tym samym okresie w 2016 roku od³owiono 33 drzewotocze na 11 powierzchniach. Najczê¶ciej ten gatunek obserwowano w zbiorowiskach zastêpczych z klasy Querco-Fagetea oraz ¿yznej buczynie karpackiej Dentario glandulosae-Fagetum. Nie stwierdzono osobników w terenach wilgotnych takich jak bór bagienny Vaccinio uliginosi-Pinetum, kontynentalny bór wilgotny mieszany Querco roboris-Pinetum, subborelany wilgotny bór mieszany Querco-Piceetum, ols porzeczkowy Ribeso nigri-Alnetum, ols torfowcowy Sphagno squarrosi-Alnetum oraz zbiorowisko zastêpcze Alneteo-Glutinosae. W trakcie dwóch lat obserwacji wykazano wzrost liczebno¶ci drzewotocza japoñskiego.

Od³owy ¿ubrów nizinnych Bison bonasus bonasus (L.)
w Puszczy Bia³owieskiej w latach 1821 - 1918

STRESZCZENIE

W XIX i na pocz±tku XX stuleciu Puszcza Bia³owieska by³a jedynym naturalnym ¼ród³em, z którego mo¿na by³o pozyskaæ ¿ubry nizinne Bison bonasus bonasus (L.). W latach 1821 - 1918 od³owiono w Puszczy Bia³owieskiej 72 ¿ubry, w tym 29 samców i 43 samice. Zwierzêta wysy³ano do ogrodów zoologicznych i zwierzyñców wielu krajów europejskich. Wykaz od³owionych zwierz±t otwieraj± dwa ¿ubry wys³ane w 1821 roku do carskiego o¶rodka ³owieckiego ko³o Skierniewic na Mazowszu. Na teren Rosji wys³ano ¿ubry do ogrodu zoologicznego w Petersburgu w 1823 r. i do Moskwy 1864 r. oraz do carskich rezydencji w Carskim Siole i Gatczynie, po³o¿onych w pobli¿u Petersburga. Do zachodniej Europy jako pierwsze trafi³y dwa ¿ubry do ZOO w Londynie w 1847 r. a nastêpnie do Zwierzyñca Schöbrunn ko³o Wiednia i do Pary¿a. Najistotniejsze znaczenie dla ocalenia ¿ubra od ca³kowitej zag³ady mia³o wys³anie do Pszczyny na ¦l±sku w 1865 r. czterech zwierz±t oraz nastêpnych piêciu w 1893 r. W restytucji gatunku Bison bonasus (L.), po zag³adzie bia³owieskiego stada po I wojnie ¶wiatowej, bra³y ponadto udzia³ ¿ubry urodzone w ZOO w Berlinie i Sztokholmie.