,,PNRP’’ 36(3) – 2017 r.

Różnorodność organizmów grzybopodobnych i mikrogrzybów
w różnych zbiorowiskach roślinnych Puszczy Białowieskiej

STRESZCZENIE

Badania zrealizowano na 28 powierzchniach badawczych zlokalizowanych w czterech typach siedlisk leśnych oraz na obszarach o różnych reżimach ochronnych. Analiza zebranego materiału wykazała duże zróżnicowanie liczby gatunków mikrogrzybów i organizmów grzybopodobnych w różnych typach siedlisk oraz na obszarach o różnym reżimie ochronnym. Opisanie wpływu warunków siedliskowych na zróżnicowanie gatunkowe badanych grup organizmów oraz ich liczebność w środowisku Puszczy Białowieskiej wymaga kontynuacji badań.

Wykaz gatunków porostów (grzybów zlichenizowanych)
Puszczy Augustowskiej (NE Polska)

STRESZCZENIE

Praca zawiera listę gatunków porostów, które zostały odnotowane w Puszczy Augustowskiej, w okresie 94 lat, od 20-tych lat XX wieku aż do teraz. Na terenie Puszczy odnaleziono 363 gatunki porostów. Wśród nich, 11 gatunków pochodzi z danych historycznych. Na terenie Wigierskiego Parku Narodowego zostało odnotowanych 279 gatunki. 39% gatunków porostów Puszczy Augustowskiej znajduje się na Czerwonej liście porostów w Polsce.

Występowanie Lilium martagon L.
w buczynie karpackiej Dentario glandulosae-Fagetum
w rezerwacie Góra Chełm na Pogórzu Strzyżowskim (Karpaty Zachodnie)

STRESZCZENIE

Niniejsza praca przedstawia występowanie Lilium martagon w rezerwacie Góra Chełm na Pogórzu Strzyżowskim. W latach 2013 - 2014 wykonano 15 zdjęć fitosocjologicznych metodą Braun-Blanqueta. Celem badań było opisanie zbiorowiska roślinnego, w którym występowała Lilium martagon, jak również określenie liczebności badanej populacji.
Lilia złotogłów rosła w zespole Dentario glandulosae-Fagetum w przyszczytowej części Góry Chełm na wysokości od 468 do 524 m n.p.m., w płatach o różnej ekspozycji (NE, E, S, SW, W) i zróżnicowanym nachyleniu (5 - 45°), na glebie umiarkowanie wilgotnej z dużym udziałem rumoszu skalnego. W zdjęciach notowano od 12 do 24 gatunków (średnio 17), natomiast w całej fitocenozie występowało łącznie 39 gatunków roślin naczyniowych. W drzewostanie dominowały Fagus sylvatica i Acer pseudoplatanus natomiast w runie Dentaria glandulosa oraz liczne gatunki z rzędu Fagetalia (m.in. Rubus hirtus, Galium odoratum, Lilium martagon, Dryopteris filix-mas, Galeobdolon luteum, Paris quadrifolia).
Liczebność badanej populacji oszacowano na 260 osobników (172 generatywne, 88 juwenilnych). Obecnie lilia złotogłów nie jest bezpośrednio zagrożona działaniem czynników negatywnych, ale w przyszłości ze względu na bliskość szlaku turystycznego może być narażona na antropopresję.

Utricularietum neglectae TH. MÜLLER et GÖRS 1960
w Słowińskim Parku Narodowym

STRESZCZENIE

Na terenie Słowińskiego Parku Narodowego nowe stanowisko Utricularietum neglectae stwierdzono podczas badań geobotanicznych w 2014 r. w dystroficznym zbiorniku wodnym torfianka Wielkie Bagno, na wschód od miejscowości Gać (54°69'19,67'' N, 17°50'96,11'' E). Zbiorowisko to zostało po raz pierwszy stwierdzone w Badeni-Württembergi w Niemczech w bagnistych dołach i miejscach po wydobytym torfie. W Polsce należy do bardzo rzadko notowanych zbiorowisk. W Słowińskim Parku Narodowym płaty tego zespołu wykształciły się w miejscach zacisznych i osłoniętych od wiatru, w wodzie o głębokości 20 - 130 cm, o pH 6,5 - 6,7 na podłożu mulistym lub z dużą ilością torfu. W większości z nich ma budowę dwuwarstwową, rzadziej jednowarstwową. Zespół ten zajmuje niewielkie powierzchnie, sięgające maksymalnie 100 - 150 m². Notowano w nich 4 - 7 gatunków, przeciętnie 5, w sumie 11, czyli podobną ich liczbę jak w analogicznych wodach torfowych w Polsce oraz Niemczech.

Drzewotocz japoński Xylosandrus germanus (BLANDFORD, 1894)
(Coleoptera, Curculionidae, Scolytinae)
w Roztoczańskim Parku Narodowym

STRESZCZENIE

W 2012 roku w Roztoczańskim Parku Narodowym po raz pierwszy zaobserwowano obcego i inwazyjnego dla Europy kornika - drzewotocza japońskiego Xylosandrus germanus (BLDF.). W latach 2015 - 2016 prowadzono badania nad występowaniem tego gatunku w Roztoczańskim Parku Narodowym. Chrząszcze odławiano na 27 powierzchniach badawczych, wykorzystując pułapki ekranowe IBL-2. Powierzchnie te reprezentowały występujące w Parku leśne zbiorowiska roślinne. W roku 2015 zaobserwowano 18 osobników na 6 powierzchniach, w tym samym okresie w 2016 roku odłowiono 33 drzewotocze na 11 powierzchniach. Najczęściej ten gatunek obserwowano w zbiorowiskach zastępczych z klasy Querco-Fagetea oraz żyznej buczynie karpackiej Dentario glandulosae-Fagetum. Nie stwierdzono osobników w terenach wilgotnych takich jak bór bagienny Vaccinio uliginosi-Pinetum, kontynentalny bór wilgotny mieszany Querco roboris-Pinetum, subborelany wilgotny bór mieszany Querco-Piceetum, ols porzeczkowy Ribeso nigri-Alnetum, ols torfowcowy Sphagno squarrosi-Alnetum oraz zbiorowisko zastępcze Alneteo-Glutinosae. W trakcie dwóch lat obserwacji wykazano wzrost liczebności drzewotocza japońskiego.

Odłowy żubrów nizinnych Bison bonasus bonasus (L.)
w Puszczy Białowieskiej w latach 1821 - 1918

STRESZCZENIE

W XIX i na początku XX stuleciu Puszcza Białowieska była jedynym naturalnym źródłem, z którego można było pozyskać żubry nizinne Bison bonasus bonasus (L.). W latach 1821 - 1918 odłowiono w Puszczy Białowieskiej 72 żubry, w tym 29 samców i 43 samice. Zwierzęta wysyłano do ogrodów zoologicznych i zwierzyńców wielu krajów europejskich. Wykaz odłowionych zwierząt otwierają dwa żubry wysłane w 1821 roku do carskiego ośrodka łowieckiego koło Skierniewic na Mazowszu. Na teren Rosji wysłano żubry do ogrodu zoologicznego w Petersburgu w 1823 r. i do Moskwy 1864 r. oraz do carskich rezydencji w Carskim Siole i Gatczynie, położonych w pobliżu Petersburga. Do zachodniej Europy jako pierwsze trafiły dwa żubry do ZOO w Londynie w 1847 r. a następnie do Zwierzyńca Schöbrunn koło Wiednia i do Paryża. Najistotniejsze znaczenie dla ocalenia żubra od całkowitej zagłady miało wysłanie do Pszczyny na Śląsku w 1865 r. czterech zwierząt oraz następnych pięciu w 1893 r. W restytucji gatunku Bison bonasus (L.), po zagładzie białowieskiego stada po I wojnie światowej, brały ponadto udział żubry urodzone w ZOO w Berlinie i Sztokholmie.