Ukaza³o siê drugie, zaktualizowane i rozszerzone wydanie monografii przyrodniczej „¯ubr", opracowanej przez wybitnych polskich specjalistów od tego gatunku - prof. dr hab. Ma³gorzatê Krasiñsk± i dr. Zbigniewa A. Krasiñskiego (w latach 1961-2004 by³ pracownikiem BPN). Jeden z rozdzia³ów ksi±¿ki (czwarty) opracowa³a Ma³gorzata Tokarska.

Przypomnijmy, ¿e pierwsze polskie wydanie monografii ukaza³o siê w 2004 roku, angielskie w 2007 roku, a niemieckie w 2008 roku. Analizowane w najnowszym wydaniu dane dotycz±ce liczebno¶ci ró¿nych populacji ¿ubra oraz ich stanu obejmuj± okres do koñca 2015 roku.

Monografia liczy 448 stron, jest bogato ilustrowana. Ilustracjê na ok³adce oraz ilustracje otwieraj±ce rozdzia³y wykona³a Barbara Bañka. Projekt graficzny, sk³ad i ³amanie ksi±¿ki jest dzie³em Jaros³awa Chyry, który te¿ j± wyda³ (Chyra.pl).

Autorzy monografii w przedmowie do jej drugiego wydania napisali miêdzy innymi:

„Nasze ca³e doros³e ¿ycie jest zwi±zane z Puszcz± Bia³owiesk± i jej królem - ¿ubrem. Po skoñczeniu studiów na Wydziale Weterynaryjnym w Warszawie, w 1961 roku rozpoczêli¶my pracê w Bia³owie¿y: Ma³gorzata w Zak³adzie Badania Ssaków PAN, a Zbigniew w Bia³owieskim Parku Narodowym, gdzie przepracowali¶my blisko 50 lat. Zwierzê, któremu po¶wiêcili¶my szmat ¿ycia, jest doprawdy fascynuj±ce, ogromne, tajemnicze, nieujarzmione, cudem ocalone od zag³ady. Od wielu lat zajmowali¶my siê poznawaniem zwyczajów ¿ubra, jego biologi± i zwi±zkami ze ¶rodowiskiem. ¦ledzenie zmagañ tego pierwotnego zwierza o przetrwanie i przystosowanie siê do zmieniaj±cych siê warunków ¶rodowiska dostarcza³o wiele satysfakcji. Na razie ¿ubr wychodzi z nich zwyciêsko, ale niebezpieczeñstwa czyhaj± z wielu stron. Poznanie tych zagro¿eñ i podejmowanie dzia³añ na rzecz ochrony gatunku by³o jednym z najwa¿niejszych celów naszej dzia³alno¶ci. Prace nasze koncentrowa³y siê g³ównie w Puszczy Bia³owieskiej i obejmowa³y ca³y jej obszar podzielony granic± pañstwow±. Podejmowali¶my tak¿e badania nad innymi populacjami ¿ubrów, bytuj±cymi w Polsce pó³nocno-wschodniej. Efektem jest ponad 200 naszych publikacji dotycz±cych tego gatunku. Nale¿y tak¿e wspomnieæ o pracy zwi±zanej z krzy¿owaniem ¿ubrów z byd³em domowym. Stworzone w drodze eksperymentu zwierzêta, pocz±tkowo zwane ogólnie hybrydami, dopiero pó¼niej nazwano ¿ubroniami. Tym zagadnieniem zajmowa³a siê Ma³gorzata przez pierwsze 15 lat swojej dzia³alno¶ci w Bia³owie¿y".

W zakoñczeniu przedmowy Ma³gorzata i Zbigniew Krasiñscy stwierdzaj±, ¿e w ich pracy zdarza³y siê momenty gro¼ne, niekiedy ¿ubry próbowa³y potraktowaæ ich rogami czy racicami, lecz zawsze czyni³y to w obronie swojej niezale¿no¶ci.

I dodaj±:

„Nasze pragnienia spe³ni± siê, je¶li publikacja, któr± prezentujemy, przyczyni siê do tego, aby na skrawku przyrody, jaki pozostawimy tym reliktowym zwierzêtom, mog³y one trwaæ dla przysz³ych pokoleñ".

P. B.