PZG
T³umacz migowy online
bip biuletyn
informacji publicznej


UNESCO

Konferencja IGO 2023
Bilety online
POMOC DLA UKRAINY!
PKP Intercity

Projekt PL BY
Dzika Odyseja
Izba Administracji Skarbowej w Bia³ymstoku
Strona g³ówna arrow Parki Narodowe i Rezerwaty Przyrody
Drukuj

„PNRP” 39(4) – 2020 r.

 

Materia³y do brioflory Kampinoskiego Parku Narodowego

STRESZCZENIE

Po³o¿ony w pradolinie Wis³y w okolicach Warszawy Kampinoski Park Narodowy zosta³ utworzony w 1959 r. i obejmuje 38 544 ha. Szata ro¶linna parku by³a i jest przedmiotem intensywnych badañ naukowych, brak jest jednak aktualnego, ca³o¶ciowego opracowania tutejszej brioflory. Niniejsza praca zawiera notowania mszaków z obszaru parku, zebrane przez cz³onków Sekcji Briologicznej PTB (g³ównie w trakcie warsztatów terenowych w roku 2017) i jest istotnym przyczynkiem do rozpoznania zasobów flory w±trobowców i mchów Kampinoskiego Parku Narodowego. Przedstawiono listê florystyczn± (w porz±dku alfabetycznym, najpierw w±trobowce, nastêpnie mchy), zaznaczono gatunki nie podawane do tej pory z terenu parku, a tak¿e chronione i zagro¿one. Dla ka¿dego taksonu okre¶lono pod³o¿a i siedliska na których by³ obserwowany oraz liczbê stanowisk i inicja³y autorów notowañ.
W trakcie niniejszych badañ na terenie odnaleziono 167 gatunków mszaków – 24 w±trobowce i 143 mchy. Potwierdzono obecno¶æ 125 mszaków wcze¶niej podawanych z tego terenu, stwierdzono tak¿e wystêpowanie 42 gatunków dotychczas nie notowanych (11 w±trobowców i 31 mchów). Na li¶cie znajduj± siê trzy gatunki objête ochron± ¶cis³±, 44 podlegaj±ce ochronie czê¶ciowej oraz 12 w ró¿nym stopniu zagro¿one na terenie Polski.

 

Kwa¶ne buczyny w Tatrzañskim Parku Narodowym

STRESZCZENIE

Kwa¶na buczyna górska Luzulo luzuloidis-Fagetum czyli las bukowy z domieszk± jaworu, ¶wierka i jod³y, z ubogim trawiasto-mszystym runem wystêpuje w Polsce we wszystkich pasmach karpackich. Z Tatr zosta³a podany po raz pierwszy w latach 70-tych XX wieku, jednak¿e ujêcie zespo³u fitosocjologicznego by³ ró¿ne od obecnego. Od czerwca do wrze¶nia 2019 r. kontrolowano teren potencjalnego wystêpowania kwa¶nych buczyn na terenie Tatrzañskiego Parku Narodowego. Skartowano napotkane p³aty i sporz±dzono w nich zdjêcia fitosocjologiczne (12 zdjêæ, Tab. 1). Zespó³ wystêpuje na terenie TPN w postaci ma³opowierzchniowych p³atów, zajmuje nieca³e 10 ha. Drzewostan tworzy buk i jod³a z domieszk± ¶wierka. Warstwa krzewów jest stosunkowo s³abo rozwiniêta, z³o¿ona g³ównie z podrostu buka, jod³y i ¶wierka i w mniejszym udziale z jawora i jarzêbiny. Runo zwykle jest ubogie, z wyj±tkiem p³atów, w których dominuje trzcinnik le¶ny Calamagrostis arundinacea. Buduj± je gatunki wyró¿niaj±ce dla podzwi±zku Luzulo-Fagenion takie jak ¶mia³ek pogiêty Deschampsia flexuosa, czy rokiet cyprysowy Hypnum cupressiforme, jak równie¿ gatunki charakterystyczne dla klasy Vaccino-Piceetea, przede wszystkim borówka czarna Vaccinium myrtillus i wid³oz±b miotlasty Dicranum scoparium. Kwa¶na buczyna wystêpuje g³ównie na grzbietach, rzadziej na stokach. Tworzy p³aty w okolicy Doliny za Bramk±: na Samkowym Grzbiecie i pod Jasiowymi Turniami, a tak¿e na zachodnim zboczu Nosala. Ponadto miêdzy dwoma odnogami niebieskiego szlaku z Ku¼nic na polanê Kalatówki znajduje siê p³at, który powsta³ dziêki sadzeniu buka na pod³o¿u morenowym, na miejscu powalonego przez wiatr halny lasu. W Tatrach s³owackich kwa¶ne buczyny zajmuj± tam wielokrotnie wiêksz± powierzchniê w stosunku do strony polskiej.

 

NOTATKI FLORYSTYCZNE, FAUNISTYCZNE I MYKOBIOTYCZNE

 

Nowe stanowisko
czarki austriackiej Sarcoscypha austriaca (O. BECK ex SACC.) BOUD.
na Podlasiu

STRESZCZENIE

Artyku³ przedstawia misjê Hermana Knothego w Puszczy Bia³owieskiej w marcu 1919 r. Wschodz±ce w³adze polskie powierzy³y Knothe, przyrodnikowi i my¶liwemu, zadanie znalezienia ostatniego ¿ubra w lesie bia³owieskim w celu uratowania gatunku. Misja zakoñczy³a siê niepowodzeniem: ostatni zaobserwowany ¿ubr zosta³ zabity przez k³usowników. Opis misji zosta³ przygotowany na pro¶bê Jana Sztolcmana, który pó¼niej go opublikowa³. Dziêki misji Knothego znana jest zarówno data zabicia jednego z ostatnich ¿ubrów bia³owieskich, jak i starania polskiej administracji o uratowanie gatunku. Pó¼niej Herman Knothe bra³ czynny udzia³ w restytucji ¿ubra w Puszczy Bia³owieskiej.

 

Materia³y do bioty porostów wsi Rzepniki
(Polska Pó³nocno-Wschodnia)

STRESZCZENIE

Badania nad lichenobiot± wsi Rzepniki i najbli¿szych okolic przeprowadzono w marcu 2020 roku. Na badanym terenie o charakterze rolniczym odnotowano 45 gatunki. Porosty tego obszaru reprezentuj± wszystkie mo¿liwe formy morfologiczne plech oraz grupy ekologiczne. Pomimo braku cennych okazów z rodzajów Usnea czy Bryoria o walorach lichenologicznych wsi Rzepniki ¶wiadczyæ mo¿e obecno¶æ gatunków umieszczonych na ,,Czerwonej li¶cie porostów wymar³ych i zagro¿onych w Polsce'' oraz taksonów objêtych prawn± ochron± gatunkow±.

 

Nowe dane o rozmieszczeniu
nabocznia bagiennego Mecostethus parapleurus (HAGENBACH, 1822)
(Orthoptera, Acrididae) w Karpatach

STRESZCZENIE

W pracy zawarto nowe dane o rozmieszczeniu nabocznia bagiennego w Beskidzie Niskim i Kotlinie Jasielsko-Kro¶nieñskiej i Bieszczadach. Tego rzadkiego szarañczaka w latach 2019-2020 obserwowano na 15 stanowiskach w obrêbie 11 kwadratów siatki UTM (10 x 10 km). Gatunek ten najczê¶ciej wystêpowa³ na wilgotnych ³±kach. Przyczynami jego ekspansji najprawdopodobniej s± zmiany klimatyczne.

 

KRONIKA

 

Laboratorium Biologiczne w Bia³owie¿y –
– w 90. rocznicê utworzenia

STRESZCZENIE

Rozpoczêcie prac restytucyjnych nad ¿ubrem w Puszczy Bia³owieskiej w 1929 roku wi±za³o siê z zapewnieniem im fachowej opieki hodowlano-weterynaryjnej. Przy Dyrekcji Lasów Pañstwowych w Bia³owie¿y utworzono stanowisko kierownika prac biologicznych, na które powo³ano specjalistê od ¿ubrów – dra Konrada Wróblewskiego. Ju¿ w pa¼dzierniku 1930 roku zacz±³ on tworzyæ w Bia³owie¿y podwaliny pod Laboratorium Biologiczne. Gromadzi³ potrzebne przyrz±dy i materia³y laboratoryjne, kompletowa³ bibliotekê podrêczn±. Nowa placówka otrzyma³a 5 obszernych pomieszczeñ w Domu Marsza³kowskim na terenie Parku Pa³acowego. Laboratorium by³o pocz±tkowo zwi±zane z Parkiem Narodowym, a od 1932 roku z Zak³adem Do¶wiadczalnym Lasów Pañstwowych. W 1933 roku stanowisko kierownika Laboratorium obj±³ lekarz weterynarii Jan Hay. Zaj±³ siê on poszerzaniem zakresu dzia³alno¶ci placówki. Zorganizowa³ w Laboratorium Pracowniê Rozpoznawcz± Bakteriologiczno-£owieck±, która w zakres swej dzia³alno¶ci w³±czy³a te¿ choroby zwierzyny ³ownej. Z dniem 1 marca 1935 roku bia³owiesk± placówkê objê³a lekarka weterynarii Ludmi³a Baranowska. Pracownia otrzyma³a dodatkowe wyposa¿enie. Zosta³ nawi±zany ¶cis³y kontakt z w³adzami weterynaryjnymi. Opracowano przepisy, dotycz±ce rejestracji i uzyskiwania diagnoz chorób zwierzyny ³ownej. Od czerwca 1936 roku nast±pi³a przerwa w dzia³alno¶ci Laboratorium. Pracê wznowi³o ono w marcu 1937 roku. Stanowisko kierownika obj±³ lekarz weterynarii i in¿ynier rolnik Tomasz ¦lósarski. W Bia³owie¿y pracowa³ do wybuchu wojny, zapewniaj±c placówce w³a¶ciwy poziom i rangê. Pod jej opiekê weterynaryjno-hodowlan± trafi³y wówczas ¿ubry, bizony, ¿ubrobizony, tarpany, ³osie, nied¼wiedzie i bobry. Placówka sprawowa³a bezpo¶redni± opiekê nad zwierzyñcami ¿ubrów i tarpanów w Bia³owie¿y, zwierzyñcem ¿ubrobizonów i bizonów w Nadle¶nictwie Smardzewice, tak¿e nad tworz±cym siê zwierzyñcem ¿ubrów w Nadle¶nictwie Niepo³omice oraz zwierzyñcem ¿ubrów w Pszczynie. Laboratorium podlega³y równie¿ hodowle nied¼wiedzi i ³osi oraz bobrów w rezerwatach. Prowadzono osobne ksi±¿eczki dla ka¿dej sztuki ¿ubrów, bizonów i tarpanów. Do placówki trafia³y próbki zwierz±t pad³ych w terenie oraz pozyskiwanych ze sztuk ustrzelonych podczas polowañ reprezentacyjnych w Puszczy Bia³owieskiej. Kompletowano z nich zbiory anatomopatologiczne, tworz±c zacz±tek muzeum anatomopatologicznego. Placówka interesowa³a siê tak¿e chorobami zwierzyny, które nie by³y jeszcze dostatecznie zbadane. Zasiêg badañ bakteriologicznych placówki obejmowa³ równie¿ tereny lasów prywatnych. Podjê³a ona tak¿e do¶wiadczenia ze zwierzêtami laboratoryjnymi. W 1938 roku dla potrzeb placówki zbudowano prosektorium i lodowniê. Wybuch II wojny ¶wiatowej ograniczy³ dzia³alno¶æ Laboratorium wy³±cznie do zwierz±t znajduj±cych siê w puszczañskich zwierzyñcach. Zmieni³ siê te¿ jej status i podleg³o¶æ. W kwietniu 1940 roku pracê w Laboratorium Bakteriologiczno-£owieckim rozpocz±³ oddelegowany do Bia³owie¿y pracownik naukowy Akademii Nauk BSSR, lekarz weterynarii Wiaczes³aw Demiaszkiewicz, specjalista w zakresie bakteriologii i helmintologii. Pracowa³ on tak¿e w okresie okupacji niemieckiej. Po zakoñczeniu dzia³añ wojennych Laboratorium wznowi³o pracê. Od marca 1945 roku, jako Stacja Rozpoznawcza Chorób Zwierz±t Le¶nych, placówka podlega³a bezpo¶rednio Oddzia³owi Instytutu Badawczego Le¶nictwa w Bia³owie¿y. Naczelnym jej zadaniem by³a sta³a opieka nad zdrowotno¶ci± zwierzyny puszczañskiej, ze szczególnym uwzglêdnieniem zwierz±t znajduj±cych siê w rezerwatach. Placówka zakoñczy³a sw± dzia³alno¶æ z koñcem 1951 roku.

 

Kilka zaginionych dokumentów audiowizualnych
o ¿ubrze i Puszczy Bia³owieskiej

STRESZCZENIE

Kwerenda polskich pism ³owieckich i przyrodniczych z koñca XIX i pierwszej po³owy XX w. pokaza³a istnienie audiowizualnych dokumentów dotycz±cych Puszczy Bia³owieskiej i historii ¿ubrów, których dalsze losy pozostaj± nieznane. Z okresu do 1918 nieznany jest los roku m.in filmów Boles³awa Matuszewskiego, wybitnego pioniera kinematografii, z carskiego polowania w Puszczy Bia³owieskiej w 1897 roku, z polowania na ¿ubra w Pilawinie Waltera Winansa w 1913 roku oraz sporz±dzonego przez niemieck± administracjê okupacyjn± Der Urwald in Bialowies. Z lat 1918-1939 nieznane s± losy nagrañ radiowych pogadanek Ottona Hedemana w wileñskim radiu o historii Puszczy Bia³owieskiej, a tak¿e audycji po¶wiêconych akcji ratowania przez polskie w³adze ¿ubrów, np. audycji z 1925 roku ¯ubr i jego przysz³o¶æ. Nieznany jest tak¿e los filmów nakrêconych w Puszczy, m.in. przez Jana J. Karpiñskiego i W³odzimierza Puchalskiego o faunie bia³owieskiej.



 
  • Polish
  • English
home