Strona główna arrow Aktualności arrow Kultura Bartnicza na Reprezentatywnej Liście Niematerialnego Dziedzictwa Światowego UNESCO!
Kultura Bartnicza na Reprezentatywnej Liście Niematerialnego Dziedzictwa Światowego UNESCO! Drukuj
 

19.12.2020 oficjalnie ogłoszono wpis „KULTURY BARTNICZEJ" na Reprezentatywną Listę Niematerialnego Dziedzictwa Światowego UNESCO (The Representative List of the Intangible Heritage of Humanity aktywne logo UNESCO), głosowanie nad którym odbyło się 17.12.2020 (czwartek).

Za złożenie wniosku odpowiedzialny był polski rząd - Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, które koordynuje działania związane z obiektami UNESCO w Polsce. W 2016 roku staraniem Bractwa Bartnego z Augustowa bartnictwo wpisano na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego. Na Białorusi wpisu dokonano w 2017 r. Wpisy, z dwóch sąsiadujących ze sobą państw były podstawą do rozpoczęcia kilkuletnich starań o wpis na Listę Międzynarodową, zakończoną sukcesem w czwartek.
Bezpośrednią opiekę nad kulturą bartniczą w Polsce sprawuje 32 depozytariuszy. Wspierani są przez: 10 samorządów (gminy, powiaty) 2 parafie, 5 muzeów, centra kultury, 3 krajowe i zagraniczne organizacje pozarządowe, park krajobrazowy i 3 parki narodowe: Białowieski, Biebrzański i Wigierski.

W uzasadnieniu do pozytywnego rozpatrzenia wniosku o wpis na Reprezentatywną Listę Niematerialnego Dziedzictwa Światowego UNESCO czytamy: Zgłoszenie „kultury bartniczej" przez Polskę i Białoruś świadczy o głęboko zakorzenionej świadomości potrzeby jej ochrony jako narzędzia zapewniającego zrównoważony rozwój społeczności lokalnych, równowagę ekologiczną oraz ochronę środowiska naturalnego i krajobrazu kulturowego".

Kultura bartnicza obejmuje wiedzę, umiejętności, praktyki, tradycje, rytuały i wierzenia związane z hodowlą dzikich pszczół w barciach lub ulach kłodowych ustawianych na drzewach na terenach leśnych. Współcześni bartnicy opiekują się pszczołami w inny sposób niż pszczelarze. Tym co odróżnia ich od pszczelarzy jest cel: zminimalizowanie ingerencji człowieka w naturalny cykl życia pszczoły, a nie intensyfikacja produkcji miodu. Ludzie hodujący pszczoły w barciach starają się odtworzyć naturalne warunki życia owadów. Współczesne bartnictwo wymaga zaawansowanych umiejętności i znajomości tradycyjnych metod i narzędzi. Nauka tego trwa całe życie. Poprzez bezpośredni kontakt z rojami, ale też ze środowiskiem naturalnym, bartnicy poszerzają wiedzę na temat życia pszczół i ekosystemu leśnego.

Kultura bartnicza - w Polsce i na Białorusi to nie tylko tradycja historyczna, ale także zjawisko społeczne. „Bartnictwo to profesja naszych przodków i pasja, która nas określa i determinuje naszą działalność" - mówi Piotr Piłasiewicz z Bractwa Bartnego. Sprzyja poczuciu przynależności do konkretnej społeczności lokalnej, łączy się ze świadomością naszej wspólnej odpowiedzialności za środowisko. To praktyka pracy, zwyczaje, obyczaje, tradycje kulinarne, rzemiosło, rękodzieło i tradycyjna medycyna.

W Białowieskim Parku Narodowym zachowało się unikalne dziedzictwo. Najstarsze, widoczne do dziś ślady bartnictwa pochodzą z XVIII i XIX. To około 140 drzew bartnych i ze śladami po barciach. Analiza przyrodnicza zachowanych zabytków kultury w sercu naturalnej Puszczy pozwala odpowiedzieć na pytanie jak pszczoły i bartnictwo oddziaływały na las. I to właśnie bartnictwo opisane z terenu BPN było punktem wyjścia do podejmowanych w Polsce działań merytorycznych i edukacyjnych.

Warto wspomnieć, że w zbiorach Muzeum Przyrodniczo-Leśnego BPN zachowała się kolekcja kilkudziesięciu zabytkowych elementów puszczańskiego bartnictwa. Na wystawie stałej jest scena dedykowana specjalnie bartnictwu.



 
  • Polish
  • English
home