Po zakoñczeniu dzia³añ wojennych, w 1919 r. do Puszczy Bia³owieskiej wys³ana zosta³a ekspedycja naukowców pod
przewodnictwem prof. W³adys³awa Szafera. Pocz±tkowo w poszukiwaniu ¿ubrów,
których jednak nie znaleziono, poniewa¿ podczas I wojny ¶wiatowej zosta³y
wystrzelane przez wojska niemieckie i k³usowników. Pomimo, i¿ wolno ¿yj±cych
¿ubrów nie odnaleziono, uwagê naukowców zwróci³ unikatowy ekosystem le¶ny - las
naturalny o charakterze pierwotnym. 29 grudnia 1921 r. na konferencji w
Departamencie Le¶nictwa, Ministerstwa Rolnictwa i Dóbr Pañstwowych w Warszawie,
na czê¶ci obecnego obszaru Parku oraz w innych fragmentach Puszczy
Bia³owieskiej, poczynione przez naukowców wysi³ki przynios³y efekt w postaci
decyzji o powo³aniu piêciu rezerwatów przyrody, z których dwa obecnie tworz± serce Bia³owieskiego Parku
Narodowego, jakim jest Rezerwat ¦cis³y:
1. Rezerwat ¶cis³y po³o¿ony w Nadle¶nictwie Browskim, sk³adaj±cy siê z oddzia³ów 258, 288, 289, 318, 319, 344 i 345.
2. Rezerwat ¶cis³y sosnowy, po³o¿ony w Nadle¶nictwie Królewskim, w oddzia³ach 814 i 836.
3. Rezerwat ¶cis³y jod³owy w Cisówce w oddziale 561.
4. Rezerwat czê¶ciowy w Nadle¶nictwie Browskim z drzewostanów po³o¿onych na pó³noc od polany
Bia³owieskiej, granicz±cy od pó³nocy z rzek± Hwo¼n±, przechodz±cy na zachód za
rzekê Narewkê do Nadle¶nictwa Hajnowskiego, obejmuj±c oddzia³y 221 i 253
(uroczysko Zamczysko); na wschodzie graniczy z rezerwatem ¶cis³ym nr 1.
5. Rezerwat czê¶ciowy, biegn±cy pasem wzd³u¿ szosy z Bia³owie¿y do Zwierzyñca, szeroko¶ci 500 m z obu stron.
W 1924 r. dwa z rezerwatów da³y specjaln± jednostkê o nazwie „Nadle¶nictwo Rezerwat". W 1932 r. „Nadle¶nictwo
Rezerwat" zosta³o przekszta³cone w „Park Narodowy w Bia³owie¿y". W 1947 r.
jednostkê restytuowano jako Bia³owieski Park Narodowy i pod t± nazw±
funkcjonuje do dzi¶.
Podstaw± prawn± by³a ustawa o ochronie przyrody z dnia 10 marca 1934 r. Pomimo
faktu, ¿e z formalnego punktu widzenia tê datê nale¿y uwa¿aæ za pocz±tek
funkcjonowania parku narodowego, to ju¿ wcze¶niejsze struktury administracyjne
-rezerwaty przyrody utworzone w 1921 r., Nadle¶nictwo Rezerwat utworzone w 1924
r. i Park Narodowy w Bia³owie¿y utworzony w 1932 r., realizowa³y ochronê
¶rodowiska przyrodniczego ze ¶cis³ym re¿imem ochronnym, jakim charakteryzuje
park narodowy.
S³u¿ba Parku Narodowego realizuje wspó³cze¶nie
zadania Bia³owieskiego Parku Narodowego: nadrzêdne, jakim jest ochrona
unikalnej ju¿ w skali ¶wiata przyrody, ale tak¿e odpowiedzialne udostêpnianie
walorów przyrodniczych Parku dla zwiedzaj±cych i powi±zana z nim dzia³alno¶æ
edukacyjna i naukowa. Wyj±tkowa bioró¿norodno¶æ oraz niebywa³y ju¿ wspó³cze¶nie
charakter pradawnej Puszczy, wraz z jej skarbami przyrodniczymi, historycznymi
i kulturowymi, stanowi± kruchy i delikatny element naszego wspólnego dziedzictwa.
Dziedzictwa, które otrzymali¶my od tych, którzy w przesz³o¶ci dali ¶wiadectwo
walki o jego zachowanie i które i my staramy siê zachowaæ, aby obdarzyæ nim
naszych potomnych. Przypadaj±ca w tym roku setna rocznica ochrony
przyrody Parku jest powodem do dumy i do podkre¶lenia faktu, i¿ to wyj±tkowe
dziedzictwo przyrodnicze, za które wszyscy jeste¶my odpowiedzialni. Zarówno
Pracownicy Parku, jak mieszkañcy regionu i kraju - wszyscy ci, dla których
bogactwo przyrodnicze Bia³owieskiego Parku Narodowego stanowi niematerialne
dziedzictwo ludzko¶ci.
21 grudnia 2021 r. w Ministerstwie
Klimatu i ¦rodowiska odby³a siê inauguracja obchodów 100-lecia istnienia
Bia³owieskiego Parku Narodowego. W wydarzeniu transmitowanym online udzia³
wziêli: Ma³gorzata Goliñska - Sekretarz Stanu, G³ówny Konserwator Przyrody,
Micha³ Krzysiak - Dyrektor Bia³owieskiego Parku Narodowego oraz cz³onkowie Rady
Naukowej Bia³owieskiego Parku Narodowego.
29 grudnia 2021 r., w dniu
100 urodzin Bia³owieskiego Parku Narodowego, Pracownicy S³u¿by Parku stawili
siê do pracy w mundurach wyj¶ciowych, aby symbolicznie uczciæ ten uroczysty
dzieñ.
Fot. Bia³owieski Park Narodowy, Ministerstwo Klimatu i ¦rodowiska