W pierwszym dniu wizyty pracownicy Białowieskiego Parku Narodowego uczestniczyli w konferencji naukowej pt. Dni Bioróżnorodności, zorganizowanej w Parku i Ośrodku Edukacyjnym „Zoodyssee” w Chize. Konferencja adresowana była głównie do badaczy, specjalistów od zarządzania oraz edukacji terenami leśnymi. W wystąpieniach, poza przybliżeniem bioróżnorodności wybranych obszarów chronionych z terenu Departamentu Deux-Sevres, przedstawiciele różnych instytucji i organizacji, m.in.: Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych, Regionalnej Dyrekcji Lasów Prywatnych, Fundacji na rzecz Człowieka i Natury, WWF (Światowego Funduszu na rzecz Przyrody), zwracali uwagę na problem ubożenia liczby gatunków we francuskich lasach. Wielokrotnie stawiane było pytanie – Jakie mechanizmy zarządzania obszarami leśnymi stosować, by zwiększyć w nich bioróżnorodność? Pytanie to dotyczy głównie prywatnych lasów, które w odwiedzanym regionie Francji stanowią ponad 90% powierzchni leśnej. W programie konferencji nie zabrakło również głosu nt. bogactwa przyrodniczego Puszczy Białowieskiej. Dyrektor Parku Zdzisław Szkiruć wygłosił referat pt. „Białowieski Park Narodowy – ostatni bastion lasu naturalnego w Europie”. Referat, przygotowany w wersji polskiej i francuskiej, prezentował doświadczenia BPN w funkcjonowaniu ochrony ścisłej oraz zasady funkcjonowania Parku. Tego dnia otwarta została także wystawa pt. „Stary las – skarb ekologiczny, przywilej wieku”. Część wystawy poświęcona jest także lasom Białowieskiego Parku Narodowego – ich bogactwie przyrodniczym oraz „pokrótce” także działalności Parku. Wystawa zaprezentowana jest obecnie w Parku i Ośrodku Edukacyjnym „Zoodyssee” w Chize, następnie będzie prezentowana w innych instytucjach francuskich, by mogło się z nią zapoznać jak najszersze grono odbiorców.  

  W drugim dniu wizyty nasza delegacja zwiedziła Rezerwat Ścisły Sylve d’Argenson (2580 ha), stanowiący od 1952 r. amerykański obóz wojskowy NATO, a od 1963 r. chroniony jako rezerwat. Odwiedziliśmy także Laboratoria Ośrodka Badań Naukowych w Chize (odpowiednik PAN) oraz Park i Ośrodek Edukacyjny „Zoodyssee” w Chize. Szczególne wrażenie na nas zrobił ostatni obiekt. Na powierzchni 25 ha prezentowanych jest 70 gatunków fauny europejskiej. Oprócz zagród z dużymi ssakami (coś na wzór naszego Rezerwatu Pokazowego Żubrów) oraz wolierami z rzadszymi gatunkami ptaków na terenie parku „Zoodyssee” można zobaczyć w specjalnie urządzonym zbiorniku wodnym z przezroczystą ścianą wydry (zwierzęta szczególnie wdzięczne do obserwacji!). W innych zbiornikach wodnych prezentowane są także nutrie, żółwie błotne, różne gatunki płazów. W terrariach pod zadaszeniem można poznać różnych przedstawicieli europejskiego świata gadów. Przy zagrodach z żubrami i konikami typu tarpan wszyscy poczuliśmy się swojsko. Zaskoczyła nas tylko konstrukcja ogrodzeń – niewysoki, niewiele ponad 1 m wysokości płot z żerdzi (bez dodatkowych zabezpieczeń!). Jak wyjaśnili nam opiekunowie zwierząt – żubry i koniki są tu bardzo łagodne. Naszą uwagę w parku zwróciły także pomysłowe konstrukcje dla pszczół i innych błonkówek oraz ekologiczne ogródki. Ogromną zaletą parku „Zoodyssee” jest to, że turysta zwiedzając to miejsca, może podglądać niektóre zwierzęta z ukrycia (niekiedy obiekt zainteresowania jest na wyciągnięcie ręki) i zdobywać o nich wiedzę w interaktywny sposób (wykorzystane są ciekawe rozwiązania techniczne i nowoczesne techniki elektroniczne). Część naszej delegacji spotkała się także z edukatorami parku „Zoodyssee”, poznała ofertę edukacyjną ośrodka, z bliska przyjrzała się zajęciom przyrodniczym prowadzonym dla dzieci i młodzieży. Turyści odwiedzający park mogą tu też skorzystać z oferty punktu gastronomicznego, zakupić pamiątki, wśród których jest wiele ciekawych edukacyjnych gier o europejskiej faunie. Wycieczki szkolne czy inne zorganizowane grupy, poza atrakcyjną ofertą edukacyjną, na terenie parku mogą skorzystać także z miejsca ogniskowego. Rocznie park odwiedza 60 tys. osób. Park „Zoodyssee” prowadzi także Ośrodek Hodowli Zagrożonych Gatunków. Nasza delegacja zwiedziła ośrodek hodowli strepetów (ptak z rodziny dropi), ośrodek hodowli żółwia błotnego, zapoznała się także z restytucją błotniaka zbożowego.  

  W ostatnim dniu wizyty gościliśmy w Instytucie Filmu Przyrodniczego w Menigoute. Instytut kształci studentów (odpowiednik polskiej „podyplomówki”, wymagane jest wcześniejsze zdobycie wyższego wykształcenia, najlepiej biologicznego) w zakresie realizacji dokumentalnego filmu przyrodniczego oraz fotografii i reportażu przyrodniczego. Instytut przygotowuje profesjonalistów w dziedzinie technik filmowych (kadr, dźwięk) do pracy w trudnym środowisku naturalnym oraz opanowania technik fotografii w wymagających warunkach przyrodniczych. Nasza delegacja zapoznała się także z organizacją Międzynarodowego Festiwalu Filmów Przyrodniczych, który od 18 lat organizowany jest w tej miejscowości. To szerokie w działaniach wydarzenie współtworzone jest w dużej mierze przez społeczność lokalną i bardzo licznych wolontariuszy. Tego dnia odbyliśmy ponadto spotkanie z przedstawicielami Grupy Ornitologicznej Deux-Sevres – stowarzyszeniem prowadzącym inwentaryzację gatunków ptaków na terenie Departamentu Deux-Sevres i uwrażliwiającym społeczność lokalną (w tym decydentów) na związek między gospodarką człowieka i bioróżnorodnością awifauny.  

  Podczas naszej wizyty były spotkania, dyskusje („okrągły stół”) z przedstawicielami różnych instytucji i organizacji francuskich, formalnie lub nieformalnie podległych Departamentowi Deux-Sevres, mające na celu wypracowanie warunków trwałej współpracy. Obie strony, po bliższym poznaniu się dzięki odbytym wizytom, dostrzegają bowiem wiele elementów zbieżnych w funkcjonowaniu naszych instytucji, oczekiwaniach co do naszych działań oraz stykania się podobnymi problemami. Posiadamy lasy równinne, objęte ochroną ścisłą, włączone do sieci Natura 2000; prowadzimy prace badawcze na obszarach przyrodniczo cennych; jesteśmy zaangażowani w programy ratowania gatunków zagrożonych; dysponujemy ośrodkami pokazowymi zwierząt; prowadzimy działalność edukacyjną, zadajemy sobie pytanie – jak udostępniać obszary najcenniejsze przyrodniczo, itd. Wstępnie uzgodniliśmy podpisanie porozumienia o współpracy pomiędzy Białowieskim Parkiem Narodowym a Radą Departamentu Deux-Sevres podczas planowanej wizyty Przewodniczącego Rady Departamentu. w Białowieży w IV kwartale br. Współpraca będzie dotyczyła wymiany doświadczeń i realizacji wspólnych przedsięwzięć w zakresie edukacji przyrodniczej, nauki i udostępniania turystycznego. By wdrożyć te zamierzenia w życie planujemy przygotować wspólny projekt, finansowany ze środków zewnętrznych, głównie z Unii Europejskiej.

Departament Deux-Sevres jest położony w środkowo-zachodniej Francji, w odległości ok. 70 km od Oceanu Atlantyckiego. Na swoim terenie skupia 363 000 mieszkańców. Stolicą Departamentu jest 60. tysięczne miasto Niort. Od wielu lat departament współpracuje z polskim regionem Biała Podlaska. Owocem tej współpracy jest m.in. powstały w Białej Podlaskiej Ośrodek Francuski Deux-Sevres, zajmujący się m.in. koordynacją kontaktów, wymianą między francuskimi i polskimi partnerami instytucjonalnymi i samorządowymi, które są bardzo częste.

opracowała Anna Gierasimiuk