Zwyczaje pokarmowe |
¯ubry jako prze¿uwacze s± przystosowane do korzystania z ró¿norodnego pokarmu ro¶linnego. W przed¿o³±dkach, a szczególnie w potê¿nym ¿waczu, którego pojemno¶æ u doros³ych ¿ubrów przekracza 100 l, procesy fermentacyjne odbywaj± siê bez przerwy, dlatego niezbêdne jest ci±g³e uzupe³nianie pokarmu. Znajduje to odbicie w rytmie aktywno¶ci dobowej tych zwierz±t. Intensywne ¿erowanie przed wschodem s³oñca pozwala ¿ubrom szybko nape³niæ potê¿ny czterokomorowy ¿o³±dek po nocnej przerwie. Nastêpnie ¿ubry k³ad± siê, aby odpocz±æ i prze¿uæ wcze¶niej pobrany pokarm. Takie cykle powtarzaj± siê kilka razy w ci±gu dnia. W warunkach naturalnych ¿erowanie poch³ania ¿ubrom od 50 do 80% czasu, od wschodu do zachodu s³oñca. Intensywno¶æ ¿erowania zale¿y od sezonu. Wczesn± wiosn± ¿ubry ¿eruj± szczególnie intensywnie, aby szybko uzupe³niæ niedobory ilo¶ciowe i jako¶ciowe pokarmu. Sprzyja temu pojawiaj±ca siê m³oda soczysta ro¶linno¶æ i brak dokuczliwych owadów. Liczba gatunków ro¶lin zjadanych przez ¿ubry jest bardzo du¿a, lecz podstawow± dietê stanowi kilkana¶cie ro¶lin wystêpuj±cych w du¿ej obfito¶ci i ³atwo dostêpnych. Podstawowy pokarm ¿ubrów stanowi± ro¶liny zielne i ³±kowe dna lasu, ³±k i polan ¶ródle¶nych oraz zagospodarowanych ³±k, a pokarm pochodzenia drzewiastego (pêdy i kora) stanowi tylko uzupe³nienie. Spa³owanie, to jest zdzieranie lub ogryzanie kory, obejmuje 8 gatunków drzew i 2 gatunki krzewów. Najsilniej spa³owany jest d±b, grab i jesion. Spa³owanie nasila siê na prze³omie zimy i wiosny, gdy brak jeszcze ro¶lin runa le¶nego. ¯ubr jest najmniej wybredny spo¶ród ro¶lino¿erców zamieszkuj±cych Puszczê Bia³owiesk±. Mo¿e jednak egzystowaæ tylko w ¶rodowisku zapewniaj±cym obfito¶æ pokarmu w ró¿nych porach roku. W lasach nizinnych pó³nocno-wschodniej Polski ¿ubry najchêtniej ¿eruj± w lasach li¶ciastych, olsach i okresowo w borach mieszanych. Niezwykle wa¿ne jest zró¿nicowanie lasu. Mo¿na spotkaæ ¿ubry ¿eruj±ce na ro¶linno¶ci runa w borach sosnowo-¶wierkowych, borach mieszanych z udzia³em drzew li¶ciastych, w lasach li¶ciastych, a tak¿e w wilgotnych lasach - takich jak olsy. W zale¿no¶ci od warunków ¶rodowiska mog± zmieniaæ swoje zwyczaje pokarmowe. ¯ubry chêtnie ¿eruj± te¿ na ³±kach i powierzchniach powsta³ych po wyrêbie lasu. W fazie rozwojowej populacji ,w pierwszych latach po utworzeniu wolnej populacji, poza masyw Puszczy Bia³owieskiej wychodzi³y prawie wy³±cznie doros³e samce (byki). Od pocz±tku XXI wieku systematycznie wzrasta liczba ¿ubrów wychodz±cych na ¿er na pola i ³±ki uprawne w okresie jesienno-zimowym (31% populacji w 2014 roku), po³o¿one g³ównie w pobli¿u pó³nocnej i zachodniej czê¶ci Puszczy Bia³owieskiej. W populacjach bytuj±cych w mozaikowym ¶rodowisku le¶no-polnym taka forma u¿ytkowania ¶rodowiska jest nawet dominuj±ca. Jako przyk³ad mo¿na podaæ ¿ubry z populacji PUSZCZA KNYSZYÑSKA i STADO ZACHODNIOPOMORSKIE. Stado przemieszcza siê w poszukiwaniu ¿eru pod±¿aj±c za do¶wiadczonymi ¿ubrzycami, nigdy nie zalega przez d³u¿szy czas w jednym miejscu. Nawet po przej¶ciu stada licz±cego kilkadziesi±t sztuk uszczerbek ro¶linno¶ci runa le¶nego jest ma³o widoczny. Taki sposób ¿erowania zapewnia odnawianie zasobów ro¶linnych ¶rodowiska.
|