Oko³o 230 gatunków grzybów jadalnych, niejadalnych i truj±cych zobaczyæ mo¿na by³o na siedemnastej Wystawie Grzybów Puszczy Bia³owieskiej, trwaj±cej w dniach 17–19 wrze¶nia 2011 r.

Tegoroczna, siedemnasta edycja wystawy by³a wyj±tkowa z kilku wzglêdów.

Po raz pierwszy grzyby prezentowane by³y w Hajnówce, w siedzibie Zamiejscowego Wydzia³u Le¶nego PB w Hajnówce. Dotychczas ka¿dej jesieni pracownicy organizowali wystawê w O¶rodku Edukacji Przyrodniczej Bia³owieskiego Parku Narodowego. Innowacj± w stosunku do lat poprzednich by³o wyj¶cie z kompleksow± ofert± edukacyjn± do lokalnych przedszkoli i szkó³. W zorganizowanych poniedzia³kowych zajêciach wziê³o udzia³ 842 dzieci i m³odzie¿y. Dodatkowo ponad 130 dzieci zwiedza³o wystawê bez edukatorów, z nauczycielami. Wyj±tkowa by³a równie¿ frekwencja na tegorocznej wystawie. Ogó³em, pomimo mniejszej liczby osób doros³ych wystawê zobaczy³o ponad 1,5 tysi±ca zwiedzaj±cych.

Grzyby zbierali w kilku puszczañskich siedliskach pracownicy parku, naukowcy, studenci z ko³a naukowego Uniwersytetu w Siedlcach pod opiek± dr Lidii Borkowskiej oraz uczniowie z Zespo³u Szkó³ Le¶nych w Bia³owie¿y. W Hajnówce mykolodzy wspó³pracuj±cy z Bia³owieskim Parkiem Narodowym oznaczyli okazy. Opiekê merytoryczn± nad wystaw± sprawowali, analogicznie jak w latach ostatnich: dr Anna Kujawa ze Stacji Badawczej Instytutu ¦rodowiska Rolniczego i Le¶nego PAN w Turwi; dr Andrzej Szczepkowski z SGGW w Warszawie, mgr Dariusz Karasiñski z Instytutu Botaniki PAN w Krakowie oraz dr B³a¿ej Gierczyk z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Czê¶æ wystawy po¶wiêcon± grzybom mikroskopowym przygotowali: prof. dr hab. Wies³aw Mu³enko oraz dr Monika Koz³owska z UMCS w Lublinie.

Pomimo braku owocników grzybów w lasach organizatorom uda³o siê pozyskaæ wiele gatunków. By³y to ¿ywe okazy zebrane w puszczy, dlatego doroczn± wystawê ogl±daæ mo¿na by³o tylko do poniedzia³ku, dopóki eksponaty zachowywa³y ¶wie¿o¶æ. Podobnie jak w poprzednich latach organizatorzy zwracali szczególn± uwagê na wyeksponowanie ró¿nic miêdzy gatunkami jadalnymi, niejadalnymi i truj±cymi, aby unikn±æ fatalnych w skutkach pomy³ek w rozpoznawaniu. Uda³o siê pokazaæ typowo rozwiniête owocniki najbardziej truj±cych muchomorów – zielonawego (sromotnikowego) (Amanita phalloides) oraz jadowitego (Amanita virosa). Do najciekawszych gatunków prezentowanych na tegorocznej wystawie nale¿a³y maczu¿nik nasiê¼rza³owy (Cordyceps ophioglossoides) paso¿ytuj±cy na podziemnych owocnikach jeleniaków (Elaphomyces sp.), grzybolubka purchawkowata (Asterophora lycoperdoides) wyrastaj±ca na szcz±tkach starych owocników mleczajów (Lactarius sp.). Licznie reprezentowana by³a te¿ grupa najbardziej w Polsce zagro¿onych gatunków zwi±zanych z martwym drewnem. Osobno prezentowane by³y mikroskopijne grzyby paso¿ytnicze. Ciekawy by³ sposób ich przedstawienia: bezpo¶redno obok ro¶liny pora¿onej grzybem zobaczyæ mo¿na by³o zdrowy okaz.

W dniu otwarcia odby³y siê wyk³ady wyg³oszone przez dr Annê Kujawê, mgr Dariusza Karasiñskiego i prof. Wies³awa Mu³enkê z UMCS w Lublinie. Poza naukowo-edukacyjn± ekspozycj± grzybów organizatorzy przygotowali dla zwiedzaj±cych dodatkowe atrakcje, w¶ród nich prezentacje zielnika mykologicznego, k±cik z aromatami grzybowymi, galeriê kolorów wysypów zarodników, wystawê zdjêæ grzybów autorstwa prof. W. Mu³enko, ekspozycjê prac plastycznych dzieci z regionu Puszczy Bia³owieskiej. Wszyscy mieli okazjê nie tylko „na ¿ywo” ogl±daæ poszczególne gatunki grzybów, ale tak¿e bezpo¶rednio skonsultowaæ sw± wiedzê z mykologami.

W Polsce stwierdzono do tej pory oko³o 3,8 tys. gatunków grzybów wielkoowocnikowych. Na terenie Bia³owieskiego Parku Narodowego odnotowano oko³o 1,6 tys. gatunków, co stanowi a¿ 42% grzybów znanych z Polski. W chronionych ¶ci¶le lasach Parku przetrwa³y populacje bardzo rzadkich gatunków w skali ca³ego kontynetu europejskiego. Przede wszystkim te, które s± zwi±zane z ró¿nymi stadiami rozk³adu martwego drewna w warunkach naturalnych.

Szacuje siê, ¿e na jej terenie ca³ej Puszczy wystêpuje oko³o 2 tysiêcy gatunków grzybów. Tak wielkie ich bogactwo zwi±zane jest z ró¿norodno¶ci± zbiorowisk ro¶linnych charakteryzuj±c± Puszczê i obecno¶ci± w tym w³a¶nie lesie du¿ej ilo¶ci martwych drzew.

Organizowana corocznie Wystawa Grzybów Puszczy Bia³owieskiej jest doskona³± okazj± do zdobycia wiedzy o grzybach, ich ró¿norodno¶ci, niezmiernie wa¿nej roli jak± odgrywaj± w przyrodzie, szczególnie przyczyniaj±c siê do rozk³adu martwej materii organicznej i dziêki temu bior±c udzia³ w przep³ywie energii i kr±¿eniu pierwiastków w ekosystemach. Celem wystawy jest tak¿e u¶wiadomienie potrzeby i sposobów ochrony tych organizmów.

Pierwsza wystawa ¶wie¿ych owocników grzybów Puszczy Bia³owieskiej zosta³a zorganizowana w Bia³owie¿y we wrze¶niu 1966 roku. Grzyby pokazywano w Domu Wycieczkowym PTTK. Okazj± do przygotowania wystawy sta³a siê wizyta w Bia³owie¿y uczestników odbywaj±cego siê w Warszawie IV Kongresu Europejskich Mykologów. Tradycjê organizowania corocznych wystaw grzybów Puszczy Bia³owieskiej zapocz±tkowa³a dopiero wystawa zorganizowana w 1993 roku. Wówczas przygotowano j± we wspó³pracy z muzeum w bia³oruskiej czê¶ci Puszczy i Technikum Le¶nym w Bia³owie¿y. Inicjatywê zorganizowania drugiej wystawy grzybów, podj±³ po dwóch latach O¶rodek Edukacji Przyrodniczej BPN. Wystawa odby³a siê w 1996 roku w siedzibie O¶rodka. W organizacjê wystaw od strony merytorycznej na wiele lat czynnie w³±czy³a siê prof. Anna Bujakiewicz z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Sukces drugiej wystawy zachêci³ O¶rodek Edukacji Przyrodniczej BPN do w³±czenia jej do sta³ych imprez, organizowanych przez OEP.

Honorowy patronat nad wystaw± objêli: Jerzy Kiszkiel – Podlaski Kurator O¶wiaty, Maciej ¯ywno – Wojewoda Podlaski, Jaros³aw Dworzañski – Marsza³ek Województwa Podlaskiego, W³odzimierz Pietroczuk – Starosta Powiatu Hajnowskiego, Jerzy Sirak – Burmistrz Miasta Hajnówka. Patron medialny: Radio Bia³ystok. Ju¿ teraz zapraszamy na kolejne edycje.

tekst: Ewa Moroz-Keczyñska
konsultacje: dr Anna Kujawa

1.	2.	3.
4.	5.	6.
7.	8.	9.