¯ubr w Polsce i na ¶wiecie |
¯ubry ¿yj± na ¶wiecie w hodowlach zamkniêtych (np. ogrody zoologiczne), pó³wolnych (na du¿ym ogrodzonym terenie, ale ¿ubry nie s± rozpoznawane indywidualnie) oraz w wolno ¿yj±cych populacjach. W 2021 roku ¶wiatowa populacja ¿ubrów liczy³a 9554 osobniki, w tym 7266 (76%) ¿y³o w wolnych populacjach, 487 (5%) w pó³wolnych, a 1801 (19%) w hodowli zamkniêtej. W Polsce ¿yje ¼ ¶wiatowej populacji ¿ubrów. Na koniec 2021 roku by³o to 2429 ¿ubrów, w tym 206 w hodowli zamkniêtej i 2223 w wolnych populacjach. W Polsce funkcjonuje 8 wolnych populacji (Puszcza Bia³owieska, Puszcza Knyszyñska, Puszcza Borecka, Bieszczady, Stada w Zachodniej Polsce, Lasy Janowskie, Puszcza Augustowska i Puszcza Romincka). W 2021 roku na ¶wiecie by³o 47 wolnych populacji i 18 pó³wolnych. Najliczniejsze s± populacje ma³e i ¶rednie, których liczebno¶æ nie przekracza 100 osobników, zaledwie 21 populacji jest wiêkszych, w tym 5 w Polsce. Wiêkszo¶æ populacji wolno ¿yj±cych jest zlokalizowana we wschodniej czê¶ci pierwotnego area³u ¿ubra nizinnego: w Polsce, na Bia³orusi, Litwie, Rosji i Ukrainie. Najdalej na zachód Europy wysuniêtym wolno ¿yj±cym stadem ¿ubrów jest stado Bad Berleburg w Niemczech. Jednym z warunków powodzenia restytucji ¿ubrów by³o zwiêkszenie liczebno¶ci gatunku oraz jego rozprzestrzenienie. Rolê matecznika odegra³y rezerwaty hodowlane w Polsce (Bia³owie¿a, Pszczyna, Niepo³omice) i Rosji (Prioksko-Terrasny i Okski). Z tych o¶rodków wywodzi siê wiêkszo¶æ ¿ubrów ¿yj±cych w hodowlach zamkniêtych i stadach wolnych na ¶wiecie. Tworzenie nowych wolnych hodowli ¿ubra wi±¿e siê z konieczno¶ci± dysponowania odpowiednio du¿ym i zasobnym terenem do ich wsiedlania. Aby wolno ¿yj±ce populacje mia³y mo¿liwo¶æ utrzymania zmienno¶ci genetycznej ich docelowa liczebno¶æ powinna wynosiæ co najmniej 100 osobników. Obecnie jest to trudne do zrealizowania, tworzy siê wiêc metapopulacje - sieæ mniejszych stad, gdzie wymianê genów zapewniaj± migruj±ce miêdzy nimi byki. Wa¿niejszymi regionami, gdzie bytuj± wolne populacje s± Puszcza Bia³owieska (Polska i Bia³oru¶), Kaukaz (Rosja) i Karpaty (Polska, Rumunia, S³owacja i Ukraina). W Puszczy Bia³owieskiej ¿yj± ¿ubry nizinne (bia³owieskie), natomiast na Kaukazie i w Karpatach wystêpuj± ¿ubry linii nizinno-kaukaskiej. Obecnie obie czê¶ci Puszczy zamieszkuje oko³o 1500 ¿ubrów. Tak wiêc by³a ona i pozostaje matecznikiem dla swego herbowego zwierzêcia. Przetrwanie ca³ego gatunku zawdziêczamy dos³ownie kilku osobnikom i du¿ej dozie szczê¶cia. Losy ¿ubra s± przyk³adem jak mo¿na w bardzo krótkim czasie doprowadziæ gatunek do krawêdzi zag³ady i jak wiele trudu trzeba w³o¿yæ w jego ratowanie. Uratowanie ¿ubra by³o niew±tpliwym sukcesem, lecz dalsze dzia³ania na rzecz ochrony tego reliktowego gatunku s± nadal niezbêdne. |