Strona g³ówna arrow Rezerwat Pokazowy ¯ubrów
Rezerwat Pokazowy ¯ubrów Drukuj

Zwierzêta w Rezerwacie eksponowane s± w warunkach pó³naturalnych,
w du¿ych zagrodach pokrytych naturaln± ro¶linno¶ci±,
mog± wiêc nie byæ widoczne przez ca³y czas.

Ze wzglêdu na naturalny sposób karmienia zwierz±t kopytnych (pastwisko),
zagrody u¿ytkowane s± naprzemiennie, st±d w czê¶ci z nich nie ma zwierz±t,
aby trawa mog³a odrosn±æ.



Mapa Bia³owieskiego
Parku Narodowego

W pierwszej po³owie XIX wieku jedyn± naturaln± ostoj± ¿ubra nizinnego by³a Puszcza Bia³owieska. Liczebno¶æ populacji bia³owieskiej a¿ do wybuchu I wojny ¶wiatowej oscylowa³a w granicach 350-1898 osobników, a tu¿ przed wojn± odnotowano 727 sztuk ¿ubrów. Wojna, która przetoczy³a siê przez teren Puszczy, zapocz±tkowa³a dzie³o zniszczenia jej fauny. Pierwsze oddzia³y armii niemieckiej wkroczy³y do Puszczy w sierpniu 1915 r. ¯ubry, które wskutek wieloletniej opieki utraci³y obawê przed cz³owiekiem, pierwsze pad³y ofiar± pogromu. W marcu 1917 roku obliczenia niemieckiej administracji wykaza³y zaledwie 121 sztuk ¿ubrów. Po wycofaniu siê Niemców, ich niedobitki, a tak¿e rekrutuj±cy siê z miejscowej ludno¶ci k³usownicy, dokoñczyli dzie³o zniszczenia. Wiosn± 1919 roku zgin±³ ostatni ¿ubr w Puszczy Bia³owieskiej.

Ocala³y jedynie ¿ubry w hodowlach zamkniêtych - zwierzyñcach i ogrodach zoologicznych. Na koniec 1924 r. ich liczba wynosi³a 54 szt., z czego tylko 3 osobniki (w tym: dwa byki i jedna krowa) w Polsce. Stanowi³y one prywatn± w³asno¶æ ksiêcia von Pless w Pszczynie.

Rezerwat Pokazowy ¯ubrów

Pierwszym krokiem do restytucji ¿ubra w Polsce w warunkach naturalnych by³o utworzenie w 1929 r. zwierzyñca dla tych zwierz±t. Usytuowany on zosta³ przy drodze ³±cz±cej Bia³owie¿ê z Hajnówk±. Nowo zbudowany zwierzyniec o powierzchni 22 ha by³ podzielony na 3 zagrody - jedn± du¿± i dwie ma³e. W jednej z ma³ych zagród umieszczono sztuki pokazowe, które tury¶ci mogli ogl±daæ ze specjalnej trybuny. W 1932 r. rezerwat powiêkszono przez dobudowanie du¿ej 37 hektarowej zagrody, przeznaczonej dla ¿ubrów czystej krwi.

G³owa doros³ego byka

W dniu 19.09.1929 r. jako pierwsze przywiezione zosta³y do Bia³owie¿y - pochodz±cy z Niemiec - samiec Borusse, maj±cy domieszkê krwi ¿ubra kaukaskiego i ¿ubrobizon Kobold - pochodz±cy z Danii. W dalszej kolejno¶ci przywo¿ono: 10.10.1929 r. ¿ubrzycê czystej krwi Bisertê i ¿ubrobizonkê Faworytê oraz 29.08.1930 r. ¿ubrzycê czystej krwi Biscayê i ¿ubrobizonkê Stolce - wszystkie zwierzêta pochodzi³y ze Szwecji. W 1931 r. przywieziono pochodz±ce z Niemiec - Hagena i Gatczynê, które nie odegra³y ¿adnej roli w restytucji i wkrótce pad³y ze staro¶ci. Z ¿ubrów przywiezionych do Bia³owie¿y nie wziê³a udzia³u w restytucji jeszcze jedna para - przywiezione ze Szwecji - Björnson i Bilma. Björnson zgin±³ w 1935 r. ¶miertelnie ranny w pojedynku z Borussem, natomiast od Bilmy nie otrzymano potomstwa ze wzglêdu na podesz³y wiek.

Kuprysko

Rozmna¿anie bia³owieskiej (nizinnej) linii ¿ubrów sta³o siê mo¿liwe dopiero w 1936 r., wtedy bowiem (17.IV) przywieziono do Bia³owie¿y 3-letniego byka Plischa z Pszczyny, który mia³ fundamentalne znaczenie dla restytucji ¿ubrów w Bia³owie¿y. Pierwsze cielê po Plischu urodzi³a Biscaya ju¿ w nastêpnym - 1937 r. By³o to pierwsze cielê linii nizinnej, jakie urodzi³o siê w Bia³owie¿y od pocz±tku restytucji.

M³ody ¿ubr

Konsekwentnie rozwijaj±c w Bia³owie¿y hodowlê ¿ubrów czystej krwi, usuniêto z rezerwatu w 1936 r. wszystkie mieszañce, które wywieziono do Smardzewic, gdzie trzymano równie¿ amerykañskie bizony.

Wojna w 1939 r. zasta³a w Bia³owie¿y 16 szt. ¿ubrów, z tego 3 linii bia³owieskiej i 13 linii bia³owiesko-kaukaskiej.

¯ubry przy posi³ku

W czasie dzia³añ wojennych zwierzêta ocala³y i na koniec 1944 roku w bia³owieskim rezerwacie przebywa³o 17 ¿ubrów. Natychmiast po wyzwoleniu zapewniono zwierzêtom troskliw± opiekê i rezerwat hodowlany wróci³ do normalnej pracy. W celu stworzenia lepszych warunków dla rozwijaj±cej siê hodowli ¿ubrów przyst±piono do budowy nowego rezerwatu, który oddano do u¿ytku pod koniec 1946 r. Nowo zbudowany rezerwat o pow. 123 ha graniczy³ bezpo¶rednio ze starym. Ich ³±czna pow. wynosi³a 203,23 ha.

Mimo niskiej liczebno¶ci ¿ubrów nizinnych (4 szt.) prace hodowlane zmierza³y do eliminowania z Bia³owie¿y ¿ubrów bia³owiesko-kaukaskich. W latach 1946-1949 wywieziono 22 ¿ubry tej linii. Ostatni ¿ubr bia³owiesko-kaukaski opu¶ci³ Bia³owie¿ê 25.IX.1950r.

¯ubroñ
Wilk
Jeleñ


Pomy¶lny rozwój hodowli restytucyjnej ¿ubrów w Bia³owie¿y po II wojnie ¶wiatowej pozwoli³ przej¶æ do utworzenia hodowli wolnej. W polskiej czê¶ci Puszczy Bia³owieskiej pierwsze ¿ubry zosta³y wypuszczone na swobodê w 1952 r., a pierwsze cielê na wolno¶ci urodzi³o siê w 1957 r. W okresie 1952-1966 wypuszczono z rezerwatów hodowlanych na wolno¶æ 38 ¿ubrów. Od 1967 r. zaprzestano wypuszczana nowych sztuk.

Obecny rezerwat pokazowy ¿ubrów o pow. 27,9 ha powsta³ w 1937 r. i pocz±tkowo by³ miejscem restytucji tarpana le¶nego. Od chwil i zaniechania w tym rezerwacie prac nad restytucj± tarpanów i utworzenia w 1955 r. zagrody dla ¿ubrów rezerwat ten spe³nia rolê obiektu turystycznego

W 1951 r. zbudowano nowy rezerwat, bezpo¶rednio przylegaj±cy do pokazowego, o pow. 43,12 ha, który stanowi zaplecze dla rezerwatu pokazowego.

Funkcjonowanie rezerwatu przerwa³ na ok. 10 lat remont kapitalny, który mia³ go zmodernizowaæ i pozwoliæ na zwiêkszenie sk³adu gatunkowego prezentowanych zwierz±t. Ponownie rezerwat zosta³ udostêpniony turystom w grudniu 1988 r.

Odyniec
Dziki
Zagroda tarpanów


W rezerwacie, w warunkach zbli¿onych do naturalnych, eksponowane s± ¿ubry, koniki polskie typu tarpana, ³osie, jelenie, sarny, dziki, ¿ubronie (krzy¿ówka ¿ubra z byd³em domowym), wilki i ry¶. Rezerwat pokazowy jest znaczn± atrakcj± turystyczn±, s³u¿y równie¿ edukacji przyrodniczej m³odzie¿y szkolnej odwiedzaj±cej Bia³owie¿ê.

Rezerwat Pokazowy ¯ubrów jest udostêpniony do zwiedzania:

  • w okresie od 16 kwietnia do 15 pa¼dziernika: codziennie, w godzinach 9:00 – 17:00,
  • w okresie od 16 pa¼dziernika do 15 kwietnia: od wtorku do niedzieli, w godzinach 9:00 – 16:00.

REZERWAT POKAZOWY ¯UBRÓW JEST NIECZYNNY: 1 stycznia, 7 stycznia, 1 listopada, 25 grudnia oraz w II dzieñ katolickich i prawos³awnych ¦wi±t Wielkanocnych.

tel. 85 681-2398



 
  • Polish
  • English
home