|
,,PNRP’’ 36(2) – 2017 r.
Murawy kserotermiczne z Inula ensifolia STRESZCZENIE Zbadano florę naczyniową i wapieniolubną roślinność kserotermiczną występującą na 8 obszarach Natura 2000 na Wyżynie Miechowskiej. Florę tych obszarów buduje ponad 200 gatunków roślin naczyniowych w tym wiele chronionych i zagrożonych w skali kraju, m.in.: Adonis vernalis, Anemone sylvestris, Cirsium pannonicum, Gentianella ciliata, Linum flavum, Orchis militaris, Thymus marschallianus i Th. kosteleckyanus. Zbiorowiska roślinności kserotermicznej w badanych obszarach Natura 2000 reprezentowane są przez zespół omanu wąskolistnego Inuletum ensifoliae (siedlisko przyrodnicze 6210). Występuje on w 3 fazach rozwojowych, zależnie od warunków środowiska: inicjalnej z dominacją pajęcznicy gałęzistej Anthericum ramosum, fazie typowej z większością gatunków charakterystycznych dla tego zespołu oraz w fazie łąkowej z dominacją kłosownicy pierzastej Brachypodium pinnatum. W badanych obszarach Natura 2000, na stromych skarpach zboczy, najczęściej notowano typową postać zespołu z dominacją gatunków charakterystycznych dla klasy Festuco-Brometea. Gatunkiem dominującym jest tu Inula ensifolia lub inny gatunek charakterystyczny zespołu (np. Cirsium pannonicum). Zbocza połogie zajmują płaty muraw kserotermicznych ze zwiększonym udziałem Brachypodium pinnatum i gatunków charakterystycznych z klasy Molinio-Arrhenatheretea. Głównym zagrożeniem dla istnienia muraw jest sukcesja leśna. Ochrona i regeneracja tych zbiorowisk najczęściej wymaga wznowienia wypasu zwierząt gospodarskich i/lub koszenia.
Zbiorowiska z klasy STRESZCZENIE Zbiorowiska z klasy Utricularietea intermedio-minoris Den Hartog et Segal 1964 em. Pietsch 1965 należą do wyspecjalizowanych pod względem ekologicznym fitocenoz, występujących w wodach oligotroficznych oraz dystroficznych na podłożu torfowym. Polsce należą do grupy zbiorowisk bardzo słabo zbadanych. W 2014 r. na terenie Słowińskiego Parku Narodowego zbiorowiska z klasy Utricularietea intermedio-minoris zostały stwierdzone w dystroficznym zbiorniku wodnym koło miejscowości Gać. Są to: Sparganietum minimi (współrzędne geograficzne 54°69'05,65'' N, 17°50'40,42'' E) oraz Scorpidio-Utricularietum minoris (współrzędne geograficzne 54°69'06,52'' N, 17°50'50,29'' E). Akwen, w którym stwierdzono fitocenozy tych zespołów powstał w kompleksie nieczynnych, zalanych wodą wyrobisk torfu. Dotychczas zbiorowiska z tej klasy nie były notowane na obszarze Słowińskiego Parku Narodowego.
Syrphidae (Diptera) rezerwatu Kępa Redłowska STRESZCZENIE Bzygowate (Diptera: Syrphidae) to rodzina owadów z rzędu muchówek. Na terenie jednego z najstarszych rezerwatów przyrody w Polsce - Kępa Redłowska oraz terenów przyległych do niego przeprowadzono wieloletnie badanie faunistyczne tych muchówek. Stwierdzono łącznie 179 gatunków Syrphidae, w tym dwa gatunki nowe dla fauny Polski: Sphaerophoria chongjini Bańk. i Neocnemodon larusi Vuj. Kolejny gatunek, Neocnemodon brevidens (Egg.), został po raz pierwszy podany z Polski wraz ze szczegółową lokalizacją. Na badanym terenie obecnych było dwanaście gatunków wymienianych w „Czerwonej Liście Zwierząt Ginących i Zagrożonych w Polsce". Podano uwagi na temat dynamiki sezonowej imagines oraz strukturę grup troficznych larw bzygowatych występujących na Kępie Redłowskiej w porównaniu z Trójmiejskim Parkiem Krajobrazowym. Rezerwat jest cenną ostoją muchówek z rodziny Syrphidae, głównie gatunków związanych z martwym drewnem.
Nowe dane o rozmieszczeniu STRESZCZENIE Brenthis daphne (Bergsträsser, 1780) jest przedstawicielem rodziny rusałkowatych Nymphalidae, zasiedlającym cieplejsze rejony Palearktyki, od Hiszpanii po Daleki Wschód Rosji i Japonię. Od 2000 roku gatunek występował głównie w północno-wschodniej Polsce i tylko sporadycznie notowany był w południowo-wschodniej części kraju. W pracy przedstawiono dane o rozmieszczeniu gatunku na tym obszarze zebrane w latach 2001 - 2016. Badaniami zostało objętych pięć makroregionów: Beskidy Lesiste, Beskidy Środkowe, Beskidy Zachodnie, Pogórze Środkowobeskidzkie oraz Kotlina Sandomierska oraz 12 mezoregionów: Beskid Makowski, Pogórze Ciężkowickie, Pogórze Jasielskie, Pogórze Bukowskie, Kotlina Jasielsko-Krośnieńska, Pogórze Strzyżowskie, Pogórze Dynowskie, Pogórze Przemyskie, Beskid Niski, Bieszczady Zachodnie, Góry Sanocko-Turczańskie oraz Płaskowyż Tarnogrodzki. Na tym obszarze pozyskano informacje w postaci 108 rekordów zebranych na 71 nowych stanowiskach, zlokalizowanych w obrębie 37 (36 nowych) kwadratów siatki UTM o bokach 10 × 10 km. W 2 makroregionach i 9 mezoregionach B. daphne wykazany został po raz pierwszy. Najwięcej nowych stanowisk stwierdzono w obrębie makroregionu Pogórza Środkowobeskidzkiego (ok. 49%) oraz Beskidów Środkowych (ok. 37%). Analizując występowanie gatunku w poszczególnych mezoregionach najwięcej stanowisk stwierdzono w Beskidzie Niskim (ok. 37%) oraz na Pogórzu Dynowskim (ok. 15%). W ujęciu administracyjnym większość stanowisk (ok. 93%) odnaleziono w granicach województwa podkarpackiego, a tylko kilka (ok. 7%) na terenie województwa małopolskiego. Większość nowo odkrytych stanowisk zlokalizowana jest na obszarach chronionych: w obrębie Parków Narodowych i Parków Krajobrazowych, na Obszarach Chronionego Krajobrazu oraz na specjalnych obszarach ochrony siedlisk sieci Natura 2000. W pracy zaprezentowano również dane dotyczące biologii i fenologii gatunku. Postacie dojrzałe B. daphne pojawiały się w jednym pokoleniu od II dekady czerwca do I dekady sierpnia, głównie w siedliskach suchych, ekotonowych. Gąsienice obserwowane były jedynie na jeżynach (Rubus sp.). Znacznemu wzrostowi ilości znanych stanowisk B. daphne po roku 2000 towarzyszy jednoczesne poszerzenie areału występowania gatunku na terenie południowo-wschodniej Polski. Zjawiska te można tłumaczyć zarówno ogólnymi zmianami klimatycznymi, jak i korzystnymi, lokalnymi uwarunkowaniami siedliskowymi. Dalsze badania są niezbędne do ustalenia rzeczywistego rozmieszczenia gatunku na tym obszarze.
Herpetofauna rezerwatu przyrody „Dalejów" STRESZCZENIE
Leśny rezerwat przyrody „Dalejów" znajduje się w centralnej części
województwa świętokrzyskiego (powiat skarżyski, gmina Bliżyn).
Jego powierzchnia wynosi 87,58 ha, obejmując wyłącznie zbiorowiska
leśne. Rezerwat zajmuje północną część wzniesienia o mocno
nieregularnym kształcie oraz płaskim grzbiecie. Jego część
północna jest najniższa i najbardziej podmokła, z wysychającym
bagnem i niewielkim strumieniem. Lasy reprezentują kilka typów
siedliskowych, głównie las mieszany wyżynny i las wyżynny, ale
także bór mieszany wilgotny oraz bór mieszany wyżynny.
Najcenniejsze są drzewostany zawierające starodrzew modrzewia
polskiego Larix polonica Rac. (Szaf.), w wieku nawet powyżej 200 lat.
NOTATKI FLORYSTYCZNE, FAUNISTYCZNE I MYKOBIOTYCZNE
Zimowy pokarm uszatki Asio otus w dolinie dolnej Narwi STRESZCZENIE Zbadano skład zimowego pokarmu uszatki Asio otus w dolinie dolnej Narwi w Wieliszewie (Nizina Mazowiecka, środkowa Polska) w sąsiedztwie rezerwatu przyrody Wieliszewskie Łęgi, w warunkach wyjątkowo łagodnej zimy 2016. Zidentyfikowano 821 kręgowców: 812 ssaków i 9 ptaków. Ssaki należały do 12 gatunków i dominowały wśród nich nornik zwyczajny Microtus arvalis (54,6%) oraz nornik północny Microtus oeconomus (20,3%). Znacznie rzadziej były łowione mysz zaroślowa Apodemus sylvaticus (3,3%), badylarka Micromys minutus (2,6%), mysz leśna Apodemus flavicollis (1,7%) i mysz domowa Mus musculus (1,1%). Znaleziono również pojedyncze osobniki ryjówki aksamitnej Sorex araneus, ryjówki malutkiej Sorex minutus i nocka Natterera Myotis nattereri.
Kronika Muzeum przyrodnicze w carskim pałacu w Białowieży STRESZCZENIE Niniejszy artykuł przedstawia historię i rozwój drugiej stałej ekspozycji przyrodniczej w Białowieży. Ekspozycję tę zainicjowali Niemcy w czasie I wojny światowej. Po zakończeniu wojny była ona stale rozbudowywana przez polskich uczonych Józefa Paczoskiego i Jana Jerzego Karpińskiego - kierowników Nadleśnictwa Rezerwat (od 1932 Parku Narodowego w Białowieży). Ekspozycja funkcjonowała w carskim pałacu w latach 1916 - 1936. |